بررسی نیابت در صدور و ظهرنویسی اسناد تجاری

 نیابت در صدور و ظهرنویسی اسناد تجاری

اسناد تجاری به معنای عام شامل هر سندی که در مبادلات تجارتی از آن استفاده میشود،می باشد مانند اوراق قرضه،قبض انبار،برات،سفته،چک،ضمانت نامه های بانکی و امثال آن و اسناد تجاری به معنای خاص یا به اصطلاح دیگر اسناد براتی،جانشین پول هستند و از مصادیق بارز آن چک،سفته و برات می باشد.

ماده ٢٢٧ قانون تجارت بیان داشته: ( برات ممکن است به دستور و حساب شخص دیگری صادر شود)

*در ماده فقط عبارت برات بکار رفته است اما با وحدت ملاک از ماده میتوان این قانون را درخصوص سفته و چک نیز متصور شد. درنتیجه سه سند برات،سفته و چک به نیابت قابل صدور هستند.

 بررسی نیابت در صدور اسناد تجاری 

۱- اگر سند تجاری به نمایندگی از اصیل(متعهد اصلی) صادر شود و نماینده هنگام صدور سند تجاری به نمایندگی خود تصریح نکند،اصیل و نماینده متضامنا در برابر دارنده سند تجاری مسوول هستند.

۲- اگر نماینده فراتر از حدود نمایندگی خود که اصیل برای او مشخص کرده است سند تجاری صادر کند،اصیل نسبت به آن قسمت از تعهدات که فراتر از حدود اختیارات نماینده بوده مسوولیتی ندارد مگر اینکه این اقدام نماینده را تنفیذ کرده باشد.

۳- اگر نماینده در حدود نمایندگی خود اقدام به صدور سند نماید، باید قائل به تفکیک شد به اینصورت که : 

۱- اگر نماینده برات و سفته صادر کند،هیچ مسوولیتی ندارد و فقط اصیل مسوول پرداخت است.

۲- اگر نماینده چک صادر کند،مطابق با ماده ۱۹ق.ص.چ،اصیل و نماینده متضامنا مسوول پرداخت و جبران خسارات هستند.

 *****

• ظهرنویسی یا همان پشت نویسی به منظور درج هر عبارت تعهدآور و موثر در سند تجاری از شخصی غیر از صادرکننده سند می باشد و الزامی مبنی بر درج عبارت پشت سند نیست و میتوان در روی سند هم درج کرد.
• ظهرنویسی اقسام مختلفی دارد اعم از انتقالی( اصل بر ظهرنویسی انتقالی است و اگر به طور مطلق از ظهرنویسی صحبت شد،منظور ظهرنویسی انتقالی است)،ظهرنویسی وکالتی،ظهرنویسی وثیقه ای و ظهرنویسی جهت دریافت مبلغ(فقط در چک جاری است. 

بررسی نیابت در ظهرنویسی اسناد تجاری

۱- اگر سند تجاری به نمایندگی از اصیل(متعهد اصلی) صادر شود و نماینده هنگام صدور سند تجاری به نمایندگی خود تصریح نکند،اصیل و نماینده متضامنا در برابر دارنده سند تجاری مسوول هستند.

۲- اگر نماینده فراتر از حدود نمایندگی خود که اصیل برای او مشخص کرده است سند تجاری صادر کند،اصیل نسبت به آن قسمت از تعهدات که فراتر از حدود اختیارات نماینده بوده مسوولیتی ندارد مگر اینکه این اقدام نماینده را تنفیذ کرده باشد.

۳- اگر نماینده در حدود اختیارات خود سند تجاری صادر کند،نماینده هیچ مسوولیتی ندارد و مسوولیت بر عهده اصیل است.