لزوم توجه به مسائل ایمنی در پروژه ساختمانی

به نام یگانه مهندس هستی

اول ایمنی بعد کار ،از شعار تا عمل

متاسفانه طبق آمار سازمان جهانی کار سالانه در جهان ۳۴۰ میلیون حادثه شغلی اتفاق می افتد که ۱۶۰ میلیون نفر ناشی از این حوادث دچار بیماری شغلی می شوند.

دو میلیون سیصد هزار نفر در سال فوت می کنند یعنی به عبارتی هر روز حدود ۶ هزار ۲۰۰نفر در سراسر جهان فوت می کنند.

فقط طبق آمار سازمان تامین اجتماعی در سال ۱۴۰۱ حدود ۳۹هزار نفر دچار حادثه شغلی شدن که از این آمار متاسفانه ۷۱۱نفر فوتی داشتیم که حدودا ۵۰ درصد آمار فوتی های حوادث کار در صنعت ساختمان میباشد ، این در حالی است که صنعت ساختمان ۱۰ درصد کارگران کشور مشغول بکار هستند ،یعنی از حدود ۲۰ میلیون نفر شاغل در ایران حدودا ۲ میلیون نفر در کارگاه ساختمان مشغول بکار هستند .

سالانه ۴۰۰ هزار دعاوی بین کارگر و کارفرما وجود دارد.

سالانه ۱۶ میلیارد دلار هزینه برای حوادث کاری در کشور هزینه می شود.

حالا این سوال پیش می آید آیا وقتش نشده بحث ایمنی را جزو کتاب درسی از مقاطع راهنمای و یا دبیرستان شروع کنیم و به چند واحد دانشگاهی در رشته های عمران بسنده نکنیم.

آیا وقتش نشده که شهرداری ها بعنوان مراجع صدور جواز ساخت انتظار داشت افسران hse را استخدام و بصورت سرزده جهت بازرسی به کارگاه ساختمانی بفرست ،آیا وظیفه شهرداری ها فقط استخدام نیرو سد معبر و گشت و تهیه گزارش حصار کشی و یا تخلف در ساخت زیر بنا را دارد.

آیا وقتش نشده سازمان تامین اجتماعی با استخدام نیرو hseبرای بازرسی سر زده از کارگاه ساختمانی اقدام کند تا بجای اینکه به آسیب دیدگان دیه پرداخت کند این هزینه را صرف اشتغال زایی و پیشگیری از حادثه انجام دهد .(پیشگیری بهتر از درمان هست ) .

آیا وقت آن نرسیده مبحث ۱۲ مقررات ملی اصلاح کنیم ، وقتی در مبحث ۱۲ مقررات ملی وجود hse را فقط برای ساختمان های با ارتفاع بیشتر از ۱۸ متر و یا زیر بنای بیشتر از ۳هزار متر الزامی کرده است. حال این سوال پیش می آید آیا در ساختمان های کمتر از ۱۸ متر یا با زیر بنای کمتر ۳هزار متر خطر برق گرفتی ،سقوط از ارتفاع ، چرثقیل، حفر چاه و... وجود ندارد ؟

(باید به این نکته توجه کرد که حادثه خبر نمیکند)

نکات ایمنی که باید در پروژه های عمرانی رعایت شود:

آمار بالای مرگ و میر افراد بر اثر فعالیت های پر خطر و سخت ساختمانی مانند گودبرداری، تخریب، کار در ارتفاع و … باعث شده است که در سال های اخیر ایمنی در کارگاه ساختمانی جزو ضروری ترین فعالیت های حوزه ساختمان به شمار رود. برای ساختمان های با زیر بنای بیشتر از ۳هزار متر و ارتفاع بیشتر از ۱۸ متر وجود hse الزام میباشد.

کلمه HSE مخفف شده عبارت سلامت و ایمنی و محیط زیست است. سازمان های مختلف که حمایت از محیط زیست را به عهده دارند با به کارگیری قوانین و اصول ایمنی در هنگام کار، اصول و سیستم های مدیریتی خود را تعیین کردند که به این سیستم (HSE) گفته می شود.

تمامی معابر، پلکان ها، سطوح شیبدار، باز شوها، پرتگاه ها و نقاطی که احتمال خطر سقوط افراد را دربر دارند، باید با نرده و پوشش های موقت و مناسب حفاظت شوند .برای جلوگیری از سقوط افراد ارتفاع سقوط بیشتر از ۱۲۰سانت باشد نصب نرده حفاظتی الزامی می باش.
ارتفاع نرده حفاظتی از ۹۰سانت کمتر و ۱۱۰ سانت بیشتر نباشد
همچنین در سطوح شیبدار مثل راه پله ارتفاع نرده حفاظتی بین ۷۵سانت تا ۸۵ سانت باید باشد.
حداکثر فاصله پایه نرده حفاظتی ۲متر میباشد.

از کار کردن کارگران روی بام ساختمان ها در هنگام باد و توفان و بارندگی شدید و یا هنگامی که سطح بام پوشیده از یخ باشد، جلوگیری به عمل

در هنگام کار روی بام های شیبدار و یا بام های پوشیده از صفحات شکننده مانند صفحات موجدار نور گیر و ورق های فشرده سیمانی (ایرانیت) باید از نردبان ها یا صفحات تراولینگ با عرض حداقل ۲۵سانتیمتر استفاده شود

در لبه سطوح شیبدار باید موانع مناسب و کافی برای جلوگیری از سقوط کارگر یا ابزار کار پیش بینی شود.

کارگرانی ی که روی بام های شیبدار با شیب بیش از ۲۰ درجه کار می کنند باید مجهز به کمربند ایمنی و طناب نجات باشند.

احداث راهرو سرپوشیده موقت در امتداد معبر عمومی مجاور کارگاه ساختمانی در موارد زیر ضروری است:
الف- چنانچه فاصله ساختمان در دست تخریب از معابر عمومی کمتر از 40 درصد ارتفاع آن باشد.
ب- در صورتی که فاصله بنای در دست احداث یا تعمیر و بازسازی از معابر عمومی کمتر از 25 درصد ارتفاع آن باشد.

ارتفاع راهرو سرپوشیده نباید از 2.5 متر و عرض آن نباید کمتر از 1.5 متر و یا عرض پیاده روی موجود باشد.

- راهرو باید فاقد هرگونه مانع بوده و دارای روشنایی لازم طبیعی یا مصنوعی دائمی باشد.

- سقف راهرو باید توانایی تحمل حداقل 700 کیلوگرم بر متر مربع فشار را داشته باشد. به علاوه سایر قسمت های آن نیز باید تحمل بار مربوط و فشار مذکور را داشته باشد.

- سقف راهرو باید از الوار به ضخامت حداقل 5 سانتی متر ساخته شده و الوارها طوری در کنار هم قرار گرفته باشند. که از ریزش مصالح ساختمانی به داخل راهرو جلوگیری به عمل آید.

- اطراف بیرونی سقف راهرو باید به وسیله دیواره شیب داری از چوب یا شبکه فلزی مقاوم محصور باشد. زاویه این حفاظ را نسبت به سقف می توان بین 30 تا 45 درجه به طرف خارج اختیار نمود.

- در صورتی که راهرو دارای درهای جانبی برای ورود و خروج مصالح و نخاله های ساختمانی و غیره باشد. این درها باید همواره بسته باشند، مگر در موارد مذکور که باید مراقبت کافی به عمل آید

معابری که برای عبور فرغون یا چرخ های دستی ساخته می شود باید دارای سطوح صاف باشد و برای عبور هر فرغون حداقل یک متر عرض در نظر گرفته شود.

قالب بتن باید قبل از بتن ریزی مورد بازرسی قرار گرفته و نسبت به استحکام آن اطمینان حاصل شود.

هنگام برداشتن قالب بتن باید احتیاط های لازم به منظور حفاظت کارگران ازخطر احتمالی سقوط بتن یا قالب بکار برده شود.

دستگاه های بتن ساز باید دارای ضامن باشند تا هنگام تمیز کردن، دستگاه را قفل و از حرکت اتفاقی آن جلوگیری شود.

هنگام نصب ستون ها یا تیرهای آهن، قبل از جداکردن نگهدارنده تیر آهن باید حداقل نصف تعداد پیچ و مهره ها را بسته یا جوشکاری لازم انجام شده باشد. همچنین قبل از نصب تیر آهن دیگر ، تیر آهن زیرین باید صد در صد پیچ و مهره و یا جوشکاری شده باشد

در مواردی که ستون های آهن روی هم قرار می گیرند نباید بیش از یک طبقه ستون بدون جوشکاری و اتصالات لازم روی ستون زیرین قرار داده شود.

کارگران را نباید به بالا بردن و پائین آوردن بار و ابزار کار محکم یا سنگین به وسیله نردبان وادار کرد.

هنگامی که کارهای بنایی در طبقات زیر انجام می شود ، باید سقف یا پوشش مناسبی برای نصب و بر پا داشتن تیر آهن و کارهای بتنی و نصب سنگ در طبقات قرار داده شود تا کارگران از سقوط مصالح از طبقات بالا ایمن باشند

هنگام بارندگی شدید و وزش بادهای سخت و یخبندان، از نصب و برداشتن تیرهای فلزی خودداری کنید.

انجام جوشکاری الکتریکی روی داربست های آویزان که با کابل نگهداری می شود مجاز نیست. کابل های دستگاه های جوشکاری الکتریکی باید دارای روپوش عایق مطمئن و بدون زدگی باشد.

بالا بردن آسفالت یا قیر داغ به وسیله کارگر و نردبان ممنوع است. شعله های باز،مشعل،کبریت مشتعل و وسایل مشابه نیز نباید در مجاورت دهانه های مجاری فاضلاب، خطوط اصلی گاز و مجاری مشابه قرار داده شود.

برای گرم کردن بشکه های محتوی قیر باید ابتدا قسمت فوقانی قیر در ظرف ذوب شود. از حرارت دادن و تابش شعله به قسمت های زیرین ظرف قیر در ابتدای کار خودداری کنید.