آلودگی پلاستیگی و دریای خزر( قسمت اول)

مطالعات نشان می دهد که 90 درصد از پرندگان دریایی و 52 درصد از تمام لاک پشت های روی کره زمین ، پلاستیک مصرف کرده اند. علاوه بر این، سالانه یک میلیون پرنده دریایی و 100000 پستاندار دریایی به دلیل زباله های پلاستیکی می میرند.

در سطح جهان، ما سالانه بیش از 300 میلیون تن زباله پلاستیکی تولید می کنیم و این تعداد در حال افزایش است .در ده سال اخیر ، معادل یک قرن پلاستیک تولید گردیده است. اگر در سال 1950 تولید پلاستیک به 50 میلیون تن می رسید در سال 2008 این تولید معادل 245 میلیون تن در سال بوده است.. در سال 2017، میزان تولید 348 میلیون تن بود و انتظار می رود تا سال 2040 دو برابر شود. متاسفانه نصف پلاستیکی که مورد استفاده قرار می گیرد یکبار مصرف بوده و سپس دور ریخته می شود.یعنی مدت استفاده هر کیسه پلاستیکی تقریبا 15 دقیقه است.طبق امار در حال حاضر فقط یک پنجم از بطری های اب معدنی تولید شده بازیافت می شود.امریکایی ها بتنهایی سالانه بیش از 35 بیلیون بطری اب معدنی را دور می ریزند..با این حال، از تمام زباله های پلاستیکی که تا به حال ایجاد شده است، تنها 9٪ بازیافت شده است، در حالی که بقیه سوزانده شده یا دور ریخته شده و عمدتا در محل های دفن زباله ختم می شود. دلیل بزرگ این امر این است که 50 درصد پلاستیکی که ما تولید می کنیم یک بار مصرف است، به این معنی که قرار است بلافاصله پس از رسیدن به هدف خود دور انداخته شود.

اکثریت قریب به اتفاق زباله ها ، از طریق خشکی و رودخانه ها وارد آب دریاها و اقیانوس ها می شوند.از میزان زباله ای که وارد اب دریاها و اقیانوس ها می شود بخشی بمیزان ۳ تا ۱۱ میلیون تن در کف اقیانوس ها در اعماق کمتر از 200 متری ته نشین می شود یعنی معادل تقریبا 46 درصد و الباقی در اعماق بیش از 200 متری ته نشین می شوند و اقیانوس بعنوان یک مخزن بزرگ جمع اوری زباله عمل می کند.

بیشتر پلاستیک ها از رودخانه ها وارد اقیانوس می شوند. دانشمندان دریافته اند که 1000 رودخانه در سراسر جهان مسئول 80 درصد پلاستیک رودخانه ها هستند که به اقیانوس ختم می شود.البته ،بیشتر پلاستیک های که وارد اقیانوس می شوند در فاصله 100 مایلی ساحل بین خط ساحلی و اقیانوس باقی می مانند، و توسط جریاناها و امواج ساحل نوردی کرده و سرانجام در فرآیندی نسبتا طولانی به میکروپلاستیک ها تجزیه می شوند.

دریای خزر و سواحل ان

درخصوص ابعاد دریای خزر با درنظرگرفتن عوامل متغیر از جمله نوسانات آب و نقشه های مبنا آمار و ارقام متفاوتی ارائه شده است. متوسط طول آن ۱۲۰۰کیلومتر، متوسط عرض ۳۲۰ کیلومتر، عمق از ۵ متر در مناطق شمالی تا حدود 1025 متر در مناطق جنوبی(ایران) و مساحت آن با توجه به عوامل متغیر از حدود ۳۷۰ هزارکیلومترمربع تا ۴۲۰ هزار کیلومتر مربع می باشد.حدود ۱۰۰ رودخانه به دریای خزر می ریزند که مهم ترین آنها رودخانه ولگا در روسیه است. گونه های جانوری و گیاهی بسیار متعددی از موجودات میکروسکوپی مانند نانوپلانگتون ها تا ماهیانی به وزن ۱۳۰۰کیلوگرم در دریای خزر زندگی می کنند و دراین میان ماهیان خاویاری به دلیل جنبه های کیفی و کمی ( حدود ۹۰ درصد جهان ) آن از جایگاه خاصی برخوردارند.

چشم انداز دریا و اقیانوس از ساحل،آفتاب و شن درمانی ،بازدید از بناهای تاریخی کرانه ها ،شنا،قایقرانی،اسکی روی اب ،موج سواری،غواصی ،خلوت گزینی ،ماهیگیری تفریحی ،خرید از بازار های ساحلی ،گردش در اکوسیستم های ساحلی ،رویت فک های خزری و پاراسل بازی و صدها از دیگر جاذبه های است که گردشگران در سواحل و دریاها می توانند از انها بهره ببرند .سواحل جنوبی دریای خزر باداشتن بیش از 900 کیلومتر نوار ساحلی شامل استان های گلستان ،مازندران و گیلان در فصل تابستان پذیرای صدها گردشگری است که قصد دارند تنی به آب بزنند .

اما متاسفانه در سال های اخیر به دلیل عدم همکاری برخی از شهروندان ساحل ها مکانی برای دفع زباله یا فاضلاب شده است به همین دلیل برخی ساحل ها بکرتر و دست نخورده تر باقی مانده اند. برخی از سواحل در طول سال های طولانی بسیار معروف بودند و هنوز هم شهرت خود را حفظ کرده اند مثل سواحل گیسوم، زیباکنار، چمخاله و رودسر که در استان گیلان قرار دارند اما این به این معنی نیست که سواحل مازندران و گلستان زیبا نیستند. هر ساحلی اگر پاکیزه باشد قطعا زیبایی های خود را دارد و مردم محلی و مسافران بسیاری را به سوی خود می کشانند.

از چه راه هایی می توانیم به کاهش آلودگی پلاستیک خصوصا در دریا ها و اقیانوس ها کمک کنیم؟در قسمت دوم به این مهم پرداخته می شود.