تاب آوری چیست ؟
تاب آوری یا resiliency به توانایی افراد، جوامع و سیستم ها برای مقابله، سازگاری و بهبود یافتن در مواجهه با چالش ها، تغییرات و بحران ها اشاره دارد. این مفهوم در حوزه های مختلفی از جمله روان شناسی، مدیریت بحران و توسعه پایدار مورد توجه قرار گرفته است.
تاب آوری و واکنش به بحران برای سازمان ها و جوامع حیاتی است تا در برابر حوادث غیرمنتظره ای که عملیات عادی را مختل می کنند، مقاومت کنند و بهبود یابند.
تاب آوری توانایی سازگاری و پیشرفت در مواجهه با ناملایمات، چالش ها یا منابع مهم استرس است.
این شامل بازگشت از رویدادهای دشوار زندگی و داشتن ظرفیت تحمل استرس است
زهرا نیازاده نویسنده و مترجم خانه تاب آوری ایران در ادامه اضافه میکند تاب آوری به معنای اجتناب و یا فقدان مشکلات یا عدم تجربه استرس نیست. بلکه توانایی کنار آمدن با شکست ها و بازیابی از آن است.
افراد تاب آور قادرند خونسردی خود را حفظ کنند و علیرغم مواجهه با سختی ها به حرکت خود ادامه دهند
تاب آوری می تواند به روش های مختلفی مانند داشتن نگرش مثبت، حفظ روابط خوب و مدیریت موثر احساسات و انگیزه های قوی ظاهر شود. عواملی که به تاب آوری کمک می کنند عبارتند از داشتن یک سیستم حمایتی قوی، تمرین مراقبت از خود و توسعه مهارت های حل مسئله
در حالی که برخی از افراد ممکن است به طور طبیعی انعطاف پذیرتر از دیگران باشند، تاب آوری را می توان در طول زمان توسعه و تقویت کرد. با یادگیری مکانیسم های مقابله سالم و اتخاذ یک طرز فکر انعطاف پذیر، افراد می توانند توانایی خود را برای هدایت چالش های زندگی افزایش دهند
تاب آوری برای افراد، جوامع محلی و در قالب تاب آوری اجتماعی به عنوان یک کل بسیار مهم است.
این افراد را قادر می سازد بر موانع غلبه کنند، با شرایط در حال تغییر سازگار شوند و در مواجهه با ناملایمات رفاه را حفظ کنند با تقویت تاب آوری، می توانیم به افراد و جوامع کمک کنیم علیرغم مواجهه با چالش های مهم، پیشرفت کنند
در سطح فردی، تاب آوری به توانایی افراد برای مقابله با شرایط دشوار و بازیابی از آن ها اشاره دارد. برخی از ویژگی های افراد تاب آور عبارتند از:
- انعطاف پذیری و توانایی سازگاری با تغییرات
- خوش بینی و امیدواری
- مهارت های حل مسئله و تفکر انتقادی
- حمایت اجتماعی و روابط مثبت با دیگران
- مدیریت هیجانات و استرس
در سطح جامعه، تاب آوری به توانایی جوامع برای مقابله با بحران ها و بازیابی از آن ها اشاره دارد. این امر شامل موارد زیر است:
- آمادگی و برنامه ریزی برای مقابله با بحران ها
- همبستگی اجتماعی و مشارکت شهروندان
- زیرساخت های مقاوم و انعطاف پذیر
- سیستم های پشتیبانی و خدمات اجتماعی
- ظرفیت سازی و توانمندسازی جوامع
در مواجهه با بحران ها، راهکارهای مختلفی برای افزایش تاب آوری وجود دارد:
1. شناسایی و ارزیابی ریسک ها: شناسایی و ارزیابی دقیق ریسک های بالقوه برای آمادگی مناسب.
2. برنامه ریزی و آمادگی: ایجاد برنامه های واکنش سریع و آموزش افراد برای مقابله با بحران ها.
3. مدیریت بحران: اتخاذ تصمیمات به موقع و هماهنگی بین بخش های مختلف برای مدیریت بحران.
4. بازیابی و بهبود: تلاش برای بازیابی از بحران و بهبود وضعیت به سطح قبل از بحران.
5. یادگیری و بهبود مستمر: تحلیل درس های آموخته شده و اعمال اصلاحات برای افزایش تاب آوری در آینده.
در مجموع، تاب آوری و مقابله موثر با بحران ها نیازمند توجه به ابعاد فردی، اجتماعی و سازمانی است.
با اتخاذ رویکردهای جامع و مشارکتی می توان آمادگی و توانایی مقابله با چالش های پیش رو را افزایش داد.
در حالی که دولت ها مسئولیت کلی مدیریت ریسک وقایع طبیعی را بر عهده دارند، جوامع محلی و بخش خصوصی نیز نقش مهمی در ارزیابی ریسک، کاهش خطر بلایا، آمادگی اضطراری، واکنش و بازیابی برای همه خطرات و شوک ها ایفا می کنند.