نقش جهاد تبیین اسرای کربلا ؛ در جهانی و جاودانی شدن اربعین و عاشورا ( قسمت دوم: منقلب و متحول کردن مردم کوفه )

بسم الله الرحمن الرحیم 

علاوه بر امام سجاد علیه السلام ، حضرت زینب و ام کلثوم دختران امیرالمومنین و فاطمه بنت الحسین علیهم السلام در کوفه به تبیین قضیه عاشورا و حقانیت و مظلومیت سیدالشهدا علیه السلام و ظلم و بی رحمی لشکریان عمر سعد پرداختند.

خطبه ای آتشین و جهاد تبیین حضرت زینب سلام الله علیها در کوفه

خطبه ای افشاگرانه و علی گونه ای زینب کبرا سلام الله علیها ، که در بازار کوفه ایراد کرد ؛ نمونه ی دیگر از تبیین درست قضایای عاشورا و افشاگری ظلم و بی رحمی های لشکریان عمرسعد و کوفیان بود. « خزیم اسدی» که راوی این خطبه و خود به هنگام ورود کاروان اسیران به دروازه کوفه حضور داشته می گوید : دختر علی زینب کبرا علیهماالسلام را دیدم ، که تا آن زمان بانوی را ، با آن وقار و شکوه ، و دانشوری و سخنوری ندیده بودم ، به گونه با شهامت و شجاعت ، و رسا سخن می گفت ، که گویا با زبان پدرش علی سخن می گوید و انسان را به یاد آن امیر سخن میانداخت.

او در یکی از فراز های خطبه اش اینگونه به تبیین درست حادثه ای غمبار عاشورا و مظلومیت برادرش سیدالشهدا علیه السلام ، و ظلم و بی رحمی کوفیان پرداخت:« وای بر شما ای اهل کوفه! آیا میدانید که چه جگری از رسول خدا صلی الله علیه و آله را بریدید؟ و چه افراد پوشیده به حجاب را از حرمش بیرون کشیدید، و چه خونی را از او ریختید، و چه احترامی را از او هتک کردید؟ قطعا کاری بس هولناک، زشت، سخت ناروا ، خشونتبار و شرمآور به لبریزی سراسر زمین، و گنجایش آسمان انجام دادید. آیا برای شما شگفتآور است که آسمان در این ماجرا خون ببارد؟ (غم نامه کربلا ( ترجمه اللهوف علی قتلی الطفوف)، ص 169 ).

حضرت زینب سلام الله علیها با این جهاد تبیین و خطبه ای افشاگرانه اش ، ازیکسو سنگینی مصیبت و اوج مظلومیت برادرش حسین علیه السلام را ، به حافظه ای تاریخ سپرد و از سوی دیگر برای همیشه دشمنان و قاتلان آن حضرت را ، روسیاه و منفور تاریخ ساخت.

جهاد تبیین و خطبه طوفانی ام کلثوم علیها سلام

همچنین ام کلثوم دختر دیگری امیرالمومنین علیه السلام ، در ضمن خطبه ای شور انگیز ، به روشنگری و تبیین حقایق عاشورا پرداخته و دریکی از فرازهای خطبه اش خطاب به کوفیان فرمود :« ای کوفیان، کار بسیار بدی انجام دادید (روزگارتان تیره باد) چرا حسین را تنها گذاشتید و او را کشتید، و اموالش را به یغما بردید و تصاحب کردید. و بانوان حرمش را اسیر کرده و آزردید؟... وای بر شما! آیا میدانید چه فاجعه دردناکی را مرتکب شدهاید؟ چه خونهایی را ریختید؟ چه گستاخی به حریم بزرگان نمودید؟ و لباس چه کودکانی را ربودید؟ و چه اموالی را تاراج کردید؟ شما بهترین مردان بعد از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را کشتید».

چنانکه مشاهده می شود حضرت ام کلثوم علیها سلام ضمن اشاره به مظلومیت امام حسین علیه السلام واهل بیت او ، به تبیین اوج ظلم و بی رحمی دشمنان و قاتلان آن حضرت پرداخته و چهره های ضد انسانی وضد اسلامی آنها را ، تا ابد برای جهانیان معرفی کرد.

افشاگری و جهاد تبیین فاطمه بنت الحسین علیهماالسلام

یکی دیگر از کسانی که در کوفه به جهاد تبیین پرداخته و حقایق واقعه ای عاشورا را ، به طور صحیح و درست بیان کرد ، فاطمه بنت الحسین علیهماالسلام بود که در ضمن خطبه ای نسبتا طولانی ، علاوه بر اشاره کردن به جایگاه و نقش اهل بیت علیهم السلام در اسلام ، مظلومیت جدش امیرالمومنین و پدرش سیدالشهدا علیهماالسلام را نیز ، بیان کرده و دریکی از فراز های خطبه اش فرمود :« و گواهی میدهم ... که محمد صلی الله علیه و آله ، بنده و رسول خدا است، و ذریه و فرزندان او را در کنار فرات سر بریدند ، با آنکه کسی را نکشته بودند تا طلب قصاص کنند».در فراز دیگر از خطبه اش این گونه به تبیین مظلومیت جد و پدرش پرداخته است :« ای مردم کوفه ! ... شما ما را دروغگو دانستید، و در مورد ما ناسپاسی نمودید، کشتن ما را حلال دانسته، و اموال ما را به یغما بردید، گویی ما از فرزندان ترک و کابل بودیم، چنان که دیروز جد ما (حضرت علی علیه السلام) را کشتید، و خون ما از شمشیرهای شما بر اثر کینههای گذشته میچکد ».

خلاصه این که اهل بیت امام حسین علیه السلام با این خطبه های شان در مورد قضیه جانسوز عاشورا ، بسیاری از جزئیات آن را ، بیان نمودند تا کسی بعد از 14 قرن پس از آن واقعه ای دلخراش نگوید ، که این همه جزئیات عاشورا را ، چه کسی بیان کرده ؟ و از کجا بدانیم این همه ظلم وبد رفتاری و درنده خویی از لشکریان عمر سعد سر زده ؟ که حتی به کودک شیر خوار و زنان و کودکان مصیبت دیده رحم نکنند و اموال سیدالشهدا علیه السلام را ، بعد از شهادت آن حضرت به تاراج ببرند ؟ و... .

جهادتبیین حضرت زینب سلام الله علیها در مجلس ابن زیاد

یکی از مهم ترین روشنگری و جهاد تبیینی که حضرت زینب سلام الله علیها در کوفه انجام داد ، در مجلس ابن زیاد بود ، و آن وقتی بود که اهل بیت امام حسین علیه السلام را ، در آن وارد کردند. ابن زیاد از روی غرور و تکبر ، و مستی پیروزی ظاهری ، خطاب به حضرت زینب سلام الله علیها این سخن کفر آمیز را گفت :« خدا را شکرمی کنم که شمارا رسوا کرد و شمارا کشت و دروغ تازه شما را برملا ساخت » این سخن از این جهت کفر آمیز است ، که بنی هاشم چیزی تازه ای نگفته بود جز اینکه می گفتند « محمد ص رسول الله » است.

در اینجا بود که قهرمان صبرو شجاعت زینب کبرا سلام الله علیها ، در پاسخ ابن زیاد فرمود :« الحمد لله الذی اکرمنا بنبیه محمد ص و طهرنا من الرجس تطهیرا و انما یفتضح الفاسق و یکذب الفاجر و هو غیرنا و الحمد لله ، خدارا شکر که ما را به پیامبرخود محمد صلی الله علیه و آله سرفراز کرد و ما را از پلیدی برکنار داشت ، اینکه گفتی ما رسوا شده ایم ، رسوایی برای مردم فاسق است و اینکه گفتی ما دروغ گفته ایم ، دروغگویی کار مردم نابکار است و فاسق و فاجر دیگرانند نه ما ، و بازهم خدا را شکر»( الارشاد، ج 2 ، ص115 ).

حضرت زینب سلام الله علیها ، با این پاسخ دندان شکن خود ، آن چنان تبیین و روشنگری تاریخی انجام ، که تا ابد از یکسو انتساب خاندان خود به رسول خدا صلی الله علیه وآله ، و بزرگواری و پاکی آنها را به حافظه ای تاریخ سپرد و از سوی دیگر اتهام هرگونه افتضاح و رسوایی و دروغگویی را از آنها بر طرف ساخت و از سوی سوم با فاسق و فاجر دانستن مخالفین خاندان و قاتلین برادر خود ، از چهره ای واقعی و ظالمانه آنان پرده برداشته و به جهانیان معرفی کرد.

ابن زیاد وقتی این شجاعت و اقتدار دختر امیرالمومنین علیه السلام را دید ، خواست شهادت مظلومانه شهدای دو سه روز پیش ، و مصایب جانسوز کربلا را ، به یاد او بیاورد تا زینب کبرا سلام الله علیها منقلب شده و سخنان مطابق میل او بگوید یا از در زاری و التماس در آید ( غافل از آن که او تربیت یافته ای دامان پرمهر علی و زهرا سلام الله علیهما قهرمانان صبر و شجاعت ، و حق گویی و ظلم ستیزی است و فصاحت و بلاغت ، و شجاعت و شهامت را ، با شیر از مادر گرفته است )؛ از این رو خطاب به زینب کبرا سلام الله علیها گفت : دیدی خدا با خانواده ات در کربلا چه کرد ؟ دختر امیرالمومنین علیهماالسلام در پاسخ او ، با شجاعت و شکیبایی بیشتر فرمود :« ما رایت الا جمیلا ... من (در کربلا ) جز خیر و زیبایی چیزی ندیدم، اینان شهدای خانواده ما ، کسانی بودند که خدا شهادت را برای شان مقدر کرده بود و آنها هم به این سعادت بزرگ رسیدند و به راه شهادت رفتند ؛ اما به زودی خداوند بین آنان و تو را جمع می کند ، تا تو را به محاکمه بکشد ، پس ببین چه کسی پیروز است؟ مادرت به عزایت بنشیند ای پسر مرجانه![1]».(مثیر الاحزان ، ص90 ).

درود و سلام خداوند برتو باد ای دخترامیرالمومنین ای زینب کبرا ! که با چنین جهاد تبیین درست ، و عالمانه و عارفانه از حادثه ای کربلا ، این حماسه ای بی نظیر را جهانی و جاودانی ساختی و با مخاطب قرار دادن ابن زیاد را در ملا عام و در مجلس رسمی و جشن پیروزی او ، به « ابن مرجانه » که یاد آور فحشا و منکرات مادراو بود ، او را برای همیشه رسوای تاریخ ساختی! می توان گفت : این سخنان دختر امیرالمومنین علیه السلام در معرفی شجاعت و روحیه ای شکست ناپذیری زینب کبرا سلام الله علیها ، از خطبه های او در کوفه و شام ، صریح تر و ارزنده تر است .

براستی اگر خطبه های آتشین و سخنرانی های شعورآفرین اهل بیت امام حسین علیه السلام در بازار کوفه و شام ، و درمجلس ابن زیاد و یزید نبود ؛ بسیار مشکل بود که جریان شهادت امام حسین علیه السلام ویاران با وفایش به صورت کنونی در صفحه ای تاریخ ثبت شود و دست تحریف و خیانت ، قیافه و وقایع عاشورا را برخلاف آنچه بوده است ، منعکس نسازد . لذا این جهاد تبیین و افشاگری های اسرای کربلا در کوفه و شام ، افزون براینکه در جهانی وجاودانه ساختن عاشورا و در ثبت کردن تمام جزئیات آن را در تاریخ ، نقش برجسته دارد ؛ جلو تحریف واقعه ای کربلا توسط دشمن را ، نیز گرفت .

[1] ( 1). در اینجا زینب( س) ابن زیاد را به عنوان پسر مرجانه خواند، ناپاک بودن مرجانه معروف بود، چنان که علی( ع) به میثم تمار فرمود:

\i« لیاخذنک الزنیم ابن الامه الفاجره، عبید الله بن زیاد\E

، تو را شخصی پست و فرومایه، فرزند کنیز بدکار، یعنی عبید الله بن زیاد دستگیر میکند.» همان گونه که علی( ع) خبر داده بود رخ داد.( سفینه البحار، چاپ جدید، ج 3، ص 577). 

درسی که باید از جهاد تبیین عاشورائیان آموخت :

1 ) زندگی انسان در عرصه های مختلف آن ( از زندگی اجتماعی وسیاسی گرفته تا زندگی فرهنگی واقتصادی و نظامی و... ) خالی از رخ دادهای خوب یا بد نیست ؛ ولی آنچه که مهم و سرنوشت ساز است تبیین و روایتگری از آن حوادث و رخ دادها به طور صادقانه و شفاف و تبیین آن برای مردم است ؛ قبل از آن که دشمنان و مخالفان ، تفسیر و روایتگری خودشان را ، به نفع خود و با تحریف واقعیت ها ، به خورد مردم بدهند.

2 ) در این عصر و زمان مبارزه تبلیغاتی ، و جنگ روایتها و قرائتها ، و مخالفت با آموزه های دینی و بد تفسیر و تبیین کردن آنها ، وظیفه بس سنگین متوجه متولیان اموردینی ، بزرگان و آگاهان مسایل اسلامی است که با تبیین جهادی مسایل اسلامی ، و تفسیر درست و دقیق آموزه های انسان ساز دینی ، انجام وظیفه و ادای مسئولیت نمایند.