زندگی نمایشی جامعه نوین
زندگی نمایشی جامعه نوین
امروزه گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات و حوزه های وابسته به آن به گونه ای است که در هر کجای زندگی انسان، جلوه های حضور موثر آن به چشم می خورد. اینترنت و سرویس های ارائه شده در قالب آن، درعین حال که ابزار مفیدی برای کسب و تبادل اطلاعات هستند، به مراتب می توانند مخرب نیز باشد.
اینترنت ابزار قدرتمندی است که هم می تواند باعث فساد گردد و هم ابزار آموزش و تعلیم و رشد علمی، فرهنگی و اجتماعی اقشار مختلف جامعه باشد. در عصر جدید، فصل جدیدی با ظهور فناوری های نوپدید در زندگی بشر آغاز شده است. تجهیزات و وسایل ارتباط جمعی توسعه یافته اند و هر روز سوار بر قطار پیشرفت و نوآوری هستند.
امکان ابراز و اظهارنظر شخصی در شبکه های اجتماعی، تالارهای گفتمان و پیام رسان ها گسترش یافت و هویت جدیدی به نام «شهروند - رسانه» پدید آمد. این پدیده موجب ایجاد فرصت اشاعه اندیشه، افکار و نگرش های شخصی شد و برخی از افراد که دارای کسب وکار در سطح بازار بودند، فروشگاه های مجازی را راه اندازی نمودند.
زندگی نمایشی بیشتر ناظر بر نقش بازی کردن و نوعی زیست نمایشی است که می توان آن را فتوشاپ زندگی قلمداد نمود. یعنی کاربران روایتی از زندگی و حالات خود را با عکس، فیلم، صوت و متن ارائه می نمایند که ساخته ابزارهای رسانه ای است و بازتابی از شخصیت و زندگی واقعی افراد نیست. متاسفانه گاهی افراد و کاربران شبکه های اجتماعی به طوری درگیر رقابت های مجازی و برتری در زندگی نمایشی می شوند که از زندگی و شخصیت حقیقی خود دور شده و درگیر هویت مجازی خودساخته می شوند. این موضوع به فرهنگ بی اساس و غلط چشم و هم چشمی دامن زده و شخص را درگیر ماراتن فرسایشی و روان پریشانه برای اثبات مجازی خود گرفتار می کند. این مسئله زمینه ساز عوارضی جبران ناپذیر می شود که به شرح ذیل است:
- سوءاستفاده افراد سودجو، از نمایشی شدن زندگی خصوصی افراد جامعه
- شیوع اختلال شخصیت نمایشی و شخصیت خودشیفته
- الگو قراردادن زندگی افراد معروف و چهره ها*
- احساس دانایی و توانمندی کافی و خوشبختی کاذب
- شیوع فرهنگ مصرف گرایی
- کالایی شدن ارتباطات
- اثرات منفی بر سبک زندگی سالم
- چشم و هم چشمی در روابط زوجین و خانواده
- بالارفتن سطح انتظارات مادی و معنوی بین اعضای خانواده
- سردشدن روابط بین اعضای خانواده به دلیل مقایسات ذهنی
- مجازی شدن توجه، عشق و محبت
- مختل شدن روابط زوجین
- مختل روابط والد و فرزند
- * چهره ها جایگزین سلبریتی ها شده است. منبع: مصوبات فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
پدرام صنعتی (مولف و پژوهشگر حوزه علوم رایانه، فناوری اطلاعات و ارتباطات و سواد رسانه ای)