بررسی مضمونی کتیبه های ادبی حرم مطهر امام رضا (ع) با تاکید بردوران قاجاریه

در هر مذهب و فرهنگی اماکنی مقدس وجود دارد و این اماکن برای مردم عادی و خواص از جنبه های متفاوتی، دارای اهمیت است. یکی از جنبه های آن، آراستن به بهترین نحو این گونه اماکن است و برای هنرمندان، عرضه مناسب برای به نمایش گذاشتن آثار هنری است. البته در اماکن مذهبی آثار هنری بیشتر ارزش پیدا می کند، زیرا ماندگاری این اماکن مقدس به آثار هنری قدمت می بخشد در نتیجه هنرمندان این گونه آثار دارای ارزش و قرب مذهبی هستند. بارگاه امام رضا (ع) یکی از مکان های مذهبی است که برای شیعیان ایران دارای ارزش مذهبی است زیرا تنها امام همام است که در ایران مرقد دارد، لذا از ابتدا برای هنرمندان ایرانی سعادت عظیمی بود که در این مکان نقشی از خود به جای بگذارند. از نظر دنیوی برای همیشه از هنرمندان ماندگار می شوند و از نظر مذهبی، دارای اجر و ارزش مذهبی هستند. شاعرانی بسیاری در مدح امام رضا (ع) شعر سروده اند اما آثار بعضی از این شاعران در کتیبه ها، رواق ها، ضحن ها و غیره استفاده شده است. مثل صبوری شاعری که در سال 1882/1300 زندگی می کرد، به ملک الشعرای آستان قدس رضوی ملقب بوده است قصیده ای بلند دارد که در دارالسیاده بالای ازاره ها نقش بسته است. خوشنویس معروف معاصر احمد زنجانی از هنرمندان و خطاطان عصر خود بود که کتیبه زیبای او در دو زاویه پنجره های ضریح چون نگینی می درخشد. این نوشتار با مقدمه ای کوتاه به بررسی اجمالی حرم مطهر در بستر تاریخ می پردازد و سپس آثار شاعران همراه با نمونه آثار آنها در حرم مطهر بررسی می شوند. هدف از این پژوهش بررسی تاریخی نقش بارگاه امام رضا (ع) در جذب نخبگان هنری و آشنایی با قدمت تاریخی بارگاه امام رضا (ع) و همچنین شناخت آثار شاعران در حرم مطهر در دوره قاجاریه است. روش گردآوری در این پژوهش کتابخانه ای است سعی شده در گردآوری مطالب از تمام منابع مکتوب و مصور تاریخی استفاده شود. روش تحقیق تاریخی، مشاهده ای و تحلیلی است. سوال های مقاله شامل: 1- مضامین به کاررفته در اشعار حرم مطهر امام رضا (ع) کدام است 2- بارگاه امام رضا (ع) در جذب شعرا و نخبگان هنری چه جایگاهی داشته است

Keywords:

حرم مطهر رضوی , آثار خوشنویسان و شاعران , کتیبه و خوشنویسی