بررسی اثرات اقتصادی، اجتماعی و محیطی مخاطرات طبیعی بر کشاورزان زعفران کار دهستان رشتخوار (با تاکید بر خشکسالی)

مخاطرات طبیعی و از جمله پدیده خشکسالی در سالهای اخیر اثرات زیادی بر معیشت و زندگی کشاورزان و از جمله کشاورزان دهستان رشتخوار در استان خراسان رضوی داشته است. به صورتی که باعث افزایش مهاجرت روستا- شهری در این منطقه شده است. شناسایی اثرات مخاطرات طبیعی و به خصوص اثرات خشکسالی برای کاهش اثرات اقتصادی، اجتماعی و محیطی برای انتخاب شیوه های سازگاری برای مقابله با اثرات خشکسالی بسیار مهم میباشد. به همین خاطر، در پژوهش حاضر به بررسی اثرات اجتماعی، اقتصادی، محیطی مخاطرات طبیعی بر کشاورزان زعفران کار دهستان رشتخوار (با تاکید بر خشکسالی) پرداخته شد. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی است. ابزار جمع آوری اطلاعات و داده ها در مطالعات نظری به صورت کتابخانه ای و در مطالعه میدانی از طریق پرسشنامه میباشد. جامعه آماری پژوهش شامل خانوارهای روستایی و کشاورز دهستان رشتخوار میباشد .N=4672 .160 سرپرست خانوار به روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان جامعه نمونه انتخاب گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات از آزمونهای t تک نمونه ای، و رگرسیون چند متغیره استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که خشکسالی اثرات زیادی بر معیشت و زندگی کشاورزان روستایی در این منطقه داشته است. از نظر بعد اقتصادی خشکسالی بیشترین اثر را بر متغیرهای کاهش درآمد و پس انداز، کاهش اشتغال روستایی و کاهش تولید محصولات کشاورزی داشته است. از نظر بعد اجتماعی، خشکسالی اثرات چندانی به دنبال نداشته است و بیشترین اثرگذاری این بعد مربوط به متغیرهای کاهش کیفیت زندگی کشاورزان و فقیرتر شدن آنان داشته است. از نظر بعد محیطی خشکسالی بیشترین اثر را بر متغیرهای کاهش منابع آب، تخریب منابع طبیعی، کاهش پوشش گیاهی و جانوری و فرسایش خاک داشته است. به صورت کلی میتوان گفت که به ترتیب بیشترین اثرات خشکسالی بر زندگی و معیشت کشاورزان مربوط به عوامل اقتصادی، محیطی و اجتماعی بوده است. در راستای یافته های پژوهش میتوان گفت که مناسب ترین استراتژی برای کاهش اثرات خشکسالی سازگاری کشاورزان با پیامدهای خشکسالی و استفاده از شیوه های سازگاری میباشد. استقرار صنایع روستایی و توجه به صنایع دستی روستایی در این منطقه از دیگر راهکاری مهم برای کاهش اثرات خشکسالی در این منطقه میباشد.

Keywords:

مخاطرات طبیعی , خشکسالی , کشاورزی , دهستان رشتخوار.