ظهور پدیده بدعت در معماری معاصر ایران (قاجار و پهلوی اول) محصول تحولات نظام آموزش از سنتی به مدرن و اضمحلال مفهوم آموزش

بررسی تاریخ آموزش معماری در ایران موید حضور دو گونه تقسیم بندی سننتی و مدرن در این خصوصباشد. آموزش معماری سنتی که حاصل نظام آموزش استاد و شاگردی است، پایه های حرفه ای، اخلاقی و صنفی خود رادر منظومه ای از حکمت و معرفت و بینش یافته و سالیان سال و نسل به نسل به مابعدهم منتقل شده است و البته دردنیای کثرت گرای امروز به دلیل گستردگی دانش و فناوری به لحاظ سبکی جایگاهی ندارد لاکن کنه و مفهوم آموزش دراین شیوه همچنان قایم به ذات و با توجه به ماهیت و محتوای معماری ایران پربار است. آن چه در این میان قابل تعمقاست گسست ناگهانی در تاریخ معماری ایران در ورود به عصر قاجار و پهلوی به واسطه گرایش به مظاهر و مضامین غربیاست که در پی دین گریزی و دین ستیزی و انحلال و استغراق در تقلید از غرب به حکم مجهز بودن آن ها به علم وتکنولوژوی بود که در پی خردگرایی، عقل گرایی و فردگرایی در جامعه ایران به وقوع پیوست. مفهوم آموزش معماریسنتی و شیوه معماری سنتی که بر پایه مکاشفه و ایمان که خاص فلسفه شرقی است در این میان مضمحل و جای خود رابه شیوه آموزش آکادمیک بر پایه تقلید از شیوه های آموزش جاری در محافل غربی استوار برپایه خردگرایی داد. آنچه دراین بین هدف این پژوهش است مقدمه ای است بر وقایعی که در تاریخ معماری ایران طی این چند دهه به وقوع پیوست ونتیجه آن به شکلی نامحسوس در نظر و به شکلی عام تر و محسوس تر در عمل بر ظهور شاخصه های بدعت به جایسنت در معماری متجلی شد. شاخصه هایی که هم در معنا و هم در مصداق گویای بدعت بودند و آنچه از سنت را بهنمایش می گذاشتند تنها نمایش از آن در نما بود و عاری از معنا و مفهوم. این جریان انحرافی در آموزش تا آن جا ادامهیافت که واقعیت پا را از آن ظواهر نمایشی فراتر گذاشت و در عصر حاضر با بسیاری شیوه های آموزشی دیگر تلفیق گردید،به گونه ای که هم اکنون معماری و آموزش معماری ما، سرگردان در میان دو مرحله تکامل و تحول با نگاهی به گذشته ومعماری سنتی آن و نگاهی به غرب و معماری متحول آن دوران بلاتکلیفی خصویش را می گذراند. [ 1]. این پژوهش در پیپاسخ این پرسش است که شاخصه های بدعت متجلی شده در معماری عصر قاجار و پهلوی در پی کدام تحولات در نظامآموزش معماری ایران حاصل شده اند آیا تحول در نظام آموزش معماری ایران در دوران معاصر بدعت نقش بسته درصورت و مفهوم معماری را درانداخت یا تحول در نظام آموزش معماری منجر به برانداخت مفهوم سنت از صورت و معنایمعماری گردید ، جایگاه مقوله مفهوم آموزش، دین زدایی و غرب گرایی در ای میان چیست نتیجه پژوهش مبین آناست که رابطه میان بدعت و تحول در نظام آموزشی رابطه ای دو سویه و جایگاه دین زدایی و غرب گرایی در ارتباطمستقیم با ظهور بدعت و گسست در نظام معماری و آموزشی سنتی از منظر مفاهیم قرار گرفته است و مبین اهمیت مداقهدر مباحث معماری معاصر به منظور آشکارسازی مفاهیم و آگاه سازی دانشجویان بر استفاده از الگوهای موجود به عنوانمنبع دانشی و ارزشی می باشد. در این میان توجه به مفهوم آموزش از دیدگاه شریعت از اهمیت والایی برخوردار است چهغفلت از آن گسست در نظام آموزشی و انحراف از آن، خلط مفاهیم مورد نظر در سنت مقدس را موجب و تمسک به آن پیجویی هدف را فراهم می سازد. این پژوهش در نوع خود کیفی و از شیوه مطالعات تحلیلی، تاریخی، تفسیری استفاده می نماید.

Keywords:

مفهوم آموزش , بدعت , آموزش معماری سنتی , آموزش معماری مدرن , پهلوی اول , قاجار