بررسی عملکرد چهار رقم گیاه امارانت در روشهای مختلف ابیاری مزرعه ازمایشی امیدیه
نسخه کامل Research منتشر نشده است و در دسترس نیست.
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
Abstract:
گیاه علوفه ای امارانت ازجمله گیاهان جدید زراعی است که کشت ان در بسیاری از اکوسیستم های زراعی گرمسیری جهان به سرعت در حال گسترش بوده و در سیستم کشاورزی پایدار نیز نقش مهمی در الگوی تناوبی با برخی گیاهان دانه ای و علوفه ای گرامینه دارا می باشد .به همین منظور درسال 1383 برای اولین مرتبه درکشور چهار رقم علوفه ای امارانت ( اسلواکی- Giant و Poping و Mercado ) در قالب طرح اماری اسپیلت پلات در سه روش ابیاری سطحی ،قطره ای ، بارانی در مزرعه ازمایشی متعلق به سازمان اب وبرق خوزستان واقع در 30 کیلومتری شرق امیدیه کشت گردید. نتایح حاصل از ان نشان داد که اثرات روش های مختلف ابیاری همچنین اثرات متقابل روش ابیاری و ارقام بر ارتفاع گیاه ، ارتفاع ساقه ، طول گل اذین ، ضخامت قطر، ساقه ، وزن برگ ، وزن ساقه ، وزن گل اذین ، وزن کل گیاه درصد پروتیین گیاه و در نهایت عملکرد کل گیاه درسطح اماری یک درصد و یا پنج درصد معنی دار شده است که بدلیل اعمال روش های ابیاری و تفاوت های ژنتیکی ارقام وترکیب ارقام و انواع روش های ابیاری برخصوصیات مذکور بوده است . در این راستا تیمار ابیاری با روش قطره ای همراه با رقم اسلواکی با میانگین 6/18411 کیلوگرم در هکتار بهترین پاسخ عملکردی را داشته است و در مرتبه بعدی تیمار ابیاری قطره ای همراه با رقم Giant با میانگین 17075 کیلوگرم در هکتار , سپس تیمار ابیاری جوی و پشته همراه با رقم Mercado با میانگین 17070 کیلوگرم در هکتار ماده خشک تولید کرده اند وکمترین تولید ماده خشک مربوطه به تیمار ابیاری بارانی همراه با رقم Mercado با میانگین 9805 کیلوگرم در هکتار بوده اند. نتایج بدست امده بیانگر این است که گیاه امارانت علوفه ای از پتانسیل مطلوبی جهت کشت و توسعه درخوزستان برخوردار بوده و نیازمند بررسی و مطالعه بیشتر در اینده می باشد.
پیش گفتار Research
محدودیت منابع اب موجود درکره زمین ( تنها حدود 4% درصد اب موجود بر روی کره زمین و جو اطراف ان قابل استفاده بشر برای مقاصد مختلف شرب ، صنعت وکشاورزی می باشد ) از یک سو و افزایش بی رویه جمعیت و نیاز روزافزون به غذا و افزایش تولید محصولات کشاورزی و در نتیجه ان افزایش تقاضا برای اب ازسوی دیگر اهمیت اب را برای مقاصد مورد نیاز بشر درقرن حاضر چند برابر کرده است و متخصصین علوم اب را بر ان داشته که در جستجوی روش ها و فنونی باشندکه استفاده موثر و با راندمان بالا را برای مصارف مختلف ارایه دهند. [1]
همچنین تخلیه فاضلاب های مختلف شهری ، صنعتی ، کشاورزی به منابع اب های سطحی و زیرزمینی و اثرات زیانبار و مخرب انها بر روی کیفیت اب موجود باعث گردیده که به تدریج مقادیر اب قابل استفاده بشر برای مقاصد مختلف محدودتر گردد . بخش عمده اب در دسترس انسان در نقاط مختلف جهان , در بخش کشاورزی و به منظور تولید غذای مورد نیاز به مصرف می رسد . از این رو اب مصرفی بخش کشاورزی جایگاه ویژه ای را درتخصیص کل منابع اب هر منطقه یا کشور دارد . بطور مثال درکشور ایران قریب بر 93 درصد کل اب مصرفی که بالغ بر 90 میلیارد متر مکعب می باشد در بخش کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد , این مقدار اب با استفاده از دو روش عمده ابیاری ثقلی و تحت فشار در اختیار گیاهان قرار داده می شود که با توجه به بالابودن راندمان روشهای مختلف ابیاری تحت فشار (74 درصد ) در مقایسه با راندمان ابیاری ثقلی ( حدود 30 درصد ) و سایر برتری های روش های مختلف ابیاری تحت فشار بر ابیاری ثقلی نظیر (1) امکان استفاده از سطح زیرکشت بیشتر با مقدار اب معین در دسترس , (2) بهبود کیفیت محصول بدلیل تنش ابی کمتر در این روش ابیاری , (3) افزایش محصول تولیدی تا حدود 30 درصد در مقایسه با ابیاری ثقلی , (4) جلوگیری از زه دارشدن اراضی و (6 ) کاربرد همزمان کود ( و سایر نیازهای زراعی ) با اب مصرفی ، ضرورت استفاده از روش های ابیاری تحت فشار درکشور را بیش از پیش با اهمیت نموده است.[2]
به این دلیل , توجه به ضرورت استفاده بهینه از اب و منابع تامین ان درکشاورزی ، توسعه سیستم های ابیاری تحت فشار جهت افزایش تولید محصولات زراعی بویژه برای گیاهان علوفه ای اولویت خواهد داشت . در این راستا با تعیین بهترین روش ابیاری برروی گیاهان علوفه ای می توان امکان توسعه کشت گیاهان علوفه ای جدید بخصوص امارانت را در منطقه فراهم نمود . زیرا با ترویج وکشت محصولات زراعی در سیستم های مختلف ابیاری علاوه بر افزایش عملکرد محصولات کشاورزی در هر متر مکعب اب مصرفی ، استفاده بهینه از هر واحد اب و اقتصادی کردن مصرف ان, میزان درامد زارعین را افزایش خواهد یافت . علاوه بر ان افزایش تولید علوفه در منطقه , می تواند به توسعه دامداری ها و تامین نیاز غذایی و علوفه ای انها کمک نماید . در این زمینه با کشت گیاه امارانت در این طرح , نسبت به معرفی و امکان کشت وگسترش ان در مناطق گرمسیری کشور و قراردادن ان در الگوی کشت و تناوب ان با برخی گیاهان دانه ای و علوفه ای گرامینه اقدام گردیده که مختصری از مشخصات ان به شرح ذیل می باشد .
گیاه امارانت ( (Amaranthus SPP از خانواده Amaranthaceae یا تاج خروس اخیرا بعنوان گیاه زراعی جدیدی مطرح شده است که درحال حاضر بواسطه درصد بالای پروتیین در دانه و اندام های هوایی به صورت دانه ، علوفه و سبزیجات مورد استفاده قرار می گیرد .این تنوع در مصرف باعث شده که طی دهه اخیر کشت امارانت در سطح وسیعی از مناطق جهان مانند چین ، جنوبشرقی اسیا، افریقا وامریکا رایج شود. این گیاه اصطلاحا درگروه گیاهان شبه غلات Pseudo Cereal قرار داشته و در حال حاضر بیش از 40 نوع محصول مختلف از دانه علوفه و سبزیجات ان در بازارهای بسیاری از کشورهای جهان عرضه می شود .به لحاظ گیاه شناسی , امارانت گیاهی است دولپه ، برگ پهن ، ریشه عمیق و دارای یک ساقه اصلی و روزکوتاه که گلدهی در این گیاه انتهایی بوده وگل اذین ان در قسمت فوقانی گیاه پس از پایان رشد روش ظاهر می گردد. این گیاه عمدتا خودگشن ( ولی با درصد کمی دگرگشن ) و با گل های تک پایه و به رنگ های مختلف قرمز ، نارنجی و زرد بوده که بصورت مجتمع بر روی محور گل اذین خوشه ای قرارگرفته اند . بعلاوه امارانت گیاهی است یکساله تابستانه , با ارتفاع زیاد ( بین 180 تا 240 سانتی متر ) که سیستم فتوسنتزی ان از نوع چهارکربنه بوده و سازگاری بالایی با مناطق گرمسیری دارد و از معدود گیاهان زراعی برگ پهن با سیستم فتوسنتزی چهار کربنه محسوب می گردد . صفر فیزیولوژیکی این گیاه حدود 13 تا 15 درجه سانتیگراد , عمق کاشت سطحی ( حدود یک سانتی متر) و سرعت جوانه زنی بذور ان بالاست . در این شرایط معمولا سه تا پنج روز پس از کاشت بذور این گیاه سبز خواهند شد .
علوفه این گیاه نیز زمانی که شامل مخلوطی از برگ ، ساقه و گل ادین باشد بسته به رقم و شرایط محیطی بین 10 تا 24 درصد از ماده خشک پروتیین خواهد داشت . ارقام زراعی این گیاه اگرچه به طور مشترک در بسیاری از مناطق گرمسیری جهان کشت می شوند ولی به لحاظ خصوصیاتی همچون عملکرد ، طول دوره رسیدگی، ارتفاع وکیفیت دانه و علوفه تفاوت هایی دارا می باشند لذا اظهار شده که یافتن ارقام مناسب و تاریخ کاشت مطلوب اولویت های اصلی ورود این گیاه جدید در هر منطقه خواهد بود از سوی دیگر وجود تفاوت های گیاه شناسی زراعی این گیاه با غلات ( مانند برگ پهن ) ، برگ باریک ، ریشه عمیق ، ریشه سطحی ، محصول علوفه ای ، دانه ای ) باعث شده که در حال حاضر گیاه امارانت جایگاه مطلوبی در الگوی تناوبی ( غلات - کلزا ) داشته و باعث بهبود تنوع زراعی سیستم های کشت گیاهان غلات باشد . بر این اساس و به لحاظ توجه جهانی به گیاه امارانت وگسترش سریع سطح زیرکشت ان همچنین با توجه به شرایط اقلیمی گرم وافتابی خوزستان انتظار می رود که این گیاه علوفه ای چهار کربنه بتواند دراینده تولید کمی وکیفی مطلوبی در این منطقه داشته باشند لذا برای اولین مرتبه در ایران , چهار رقم از ارقام علوفه ای امارانت با سه روش ابیاری ( جوی و پشته ، قطره ای ، بارانی ) کشت و موردمقایسه قرارگرفتند.[1]
فهرست مطالب Research