مقایسه عملکرد دانه لاین های امیدبخش گندم متحمل به خشکی CD-92-5 و CD-92-6 با ارقام شاهد میهن و حیدری درمزارع منطقه سرد استان مرکزی

تنش خشکی در مرحله رشد زایشی گیاه باعث کاهش قابل توجهی در تولید محصولات زراعی به ویژه گندم می شود و به عنوان یکی از عوامل مهم محدود کننده امنیت غذایی در جهان می باشد. به منظور انتخاب ژنوتیپ های با عملکرد دانه بالاتر نسبت به ارقام شاهد، دو لاین گندم نان زمستانه CD-92-5 وCD-92-6 انتخاب شده از آزمایش ERWYT-CD92) ) با دو رقم شاهد حیدری و میهن تحت شرایط تنش خشکی پس از گرده افشانی در دو مزرعه کشاورزان اراک و خنداب به صورت مشاهده ای در سطحی معادل 2500 متر مربع برای هر لاین یا رقم مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد درمنطقه اراک لاینCD-92-6 باعملکرد 5725 کیلوگرم در هکتار درمقایسه با ارقام حیدری و میهن (به ترتیب با تولید 5663 و 4838 کیلوگرم در هکتار) عملکرد دانه بیشتری (به ترتیب 1/1 و 18 درصد) داشت، لاینCD-92-5 عملکردکمتری (به مقدار 6 درصد) کمتر از رقم حیدری داشت . درمنطقه خنداب لاینCD-92-6 با عملکرد 4585 کیلوگرم در هکتار درمقایسه بارقم حیدری و میهن ( به ترتیب با تولید 4413 و 4268 کیلوگرم در هکتار) ازعملکرد دانه بیشتری (به ترتیب 7 و 4 درصد) برخوردار بود، لاین CD-92-5 با عملکرد 3251 کیلوگرم در هکتار در مقایسه با ارقام حیدری و میهن عملکرد دانه کمتری داشت. میانگین عملکرد دانه بالاتر لاین CD-92-6 از ارقام حیدری ومیهن را شاید بتوان به وزن هزار دانه و وزن دانه در سنبله بالاتر نسبت داد که این عوامل باعث افزایش تعدادی از اجزای عملکرد دانه و شاخص برداشت در دو محل اجرای پروژه گردید. عملکرد بیولوژیک لاینهای جدید برای میانگین هر ساقه بارور اختلاف قابل توجهی باهم نداشتند ولیکن شاخص برداشت لاین CD-92-6 از لاین CD-92-5 و هم از ارقام شاهد حیدری ومیهن در دو منطقه اجرای آزمایش بیشتر بود. ارتفاع بوته لاینCD-92-6 نیز از CD-92-5 بیشتر و از رقم حیدری کمتر بود. لاین CD-92-6 با میانگین عملکرد دانه بالاتر از ارقام شاهد حیدری و میهن و وجود برخی صفات زراعی مطلوب دراین لاین همچون تحمل به سرما، نداشتن خوابیدگی و ریزش دانه، میتواند در کنار ارقام حیدری و میهن برای کشت در مناطق سرد استان و مناطق با شرایط آب و هوایی مشابه در کشور توصیه شود.واژه های کلیدی: گندم، خشکی پس از گرده افشانی، عملکرد دانه، شاخص برداشت، CD92-6، متحمل به خشکی، استان مرکزی.