تدوین و توسعه سامانه اطلاعات جغرافیایی عارضه خشکیدگی خوشه خرما در منطقه بم، به منظور پایش و مدیریت موضعی عارضه

در سال های اخیر عارضه خشکیدگی خوشه خرما به هزاران هکتار از باغات خرمای بم خسارت زیادی وارد کرده است. این عارضه همه ساله باعث از بین رفتن مقدار زیادی محصول می شود و در سال های اخیر رو به گسترش نهاده است. در دست داشتن اطلاعات مربوط به عوامل خسارت زا در گیاهان در اعمال سیاست گذاری های مربوط به ترویج کشاورزی، طراحی روش های مناسب مبارزه، خدمات بیمه، ارتقای روش های مدیریتی و نظارتی سودمند است. سامانه اطلاعات جغرافیایی یک سامانه رایانه ای برای ذخیره، پردازش و نمایش داده های زمین مرجع می باشد. این سامانه به عنوان یک ابزار برای کمک به تصمیمات در مدیریت موضعی محصول به کار می رود. نتایج پژوهش ها در خصوص پایش و کنترل عوامل خسارت زا نشان می دهد دستورالعمل هایی که برمبنای نمونه های زمین مرجع شده و مدیریت موضعی اعمال شده اند، اثرات بسیار مفیدی داشته اند. در این مطالعه فن آوری سامانه اطلاعات جغرافیایی، به عنوان یک راهکار سریع و آسان برای پایش عارضه خشکیدگی خوشه خرما مورد استفاده قرار گرفت. ازاین رو با استفاده از این فن آوری اقدام به ایجاد یک سامانه اطلاعاتی برای این عارضه در منطقه بم شد. این تحقیق در سه مرحله اجرا گردید، در مرحله اول اطلاعات میدانی از باغات خسارت دیده تحصیل شده و در مرحله دوم داده های جمع آوری شده به سامانه اطلاعات جغرافیایی وارد شد، سپس در مرحله سوم اطلاعات موردنیاز از سامانه استخراج شده و نقشه پراکنش و شدت عارضه خشکیدگی خوشه خرما در شهرستان بم و بروات تهیه شد. نتایج نشان داد، شدت خسارت عارضه خشکیدگی خوشه خرما در باغات کرانه های جنوبی منطقه بسیار بالاتر از مناطق مرکزی و شمال منطقه است، بنابراین تمرکز مبارزه باید در این مناطق یعنی 58 درجه و 20 دقیقه طول شرقی و 29 درجه و 4 دقیقه عرض شمالی تا 58 درجه و 26 دقیقه طول شرقی و 29 درجه و 2 دقیقه عرض شمالی باشد. درصد خشکیدگی خوشه در 57/25 درصد از کل باغات خسارت دیده بین 20 تا 30 درصد بوده و در 95/5 درصد از باغات خسارت دیده، عارضه خشکیدگی بالای 40 درصد به ثبت رسیده است. با تفسیر نتایج نقشه های پراکنش، شدت عارضه و ارتفاع منطقه؛ می توان به این سطح از معلومات رسید که نخلستان هایی که در ارتفاع بالاتر از 1000 متر از سطح دریا قرار دارند کمتر از عارضه خشکیدگی خوشه خسارت دیده اند و هر قدر ارتفاع از سطح دریا بیش تر شده است، میزان خسارت عارضه نیز کاهش نشان می دهد. مساحت کل نخلستان های منطقه بم و بروات، به کمک تصویر ماهواره ای سنتینل، 3647 هکتار برآورد شده و نتایج محاسبات نشان داد، باغاتی که در منطقه مورد مطالعه عارضه خشکیدگی سرخوشه خرما در آن ها گزارش شده است بیش از 56/2 درصد از کل باغات می باشند. واژه های کلیدی: خرما، خشکیدگی خوشه خرما، سامانه اطلاعات جغرافیایی، کشاورزی دقیق، نقشه