شناسایی، تعیین زی توده و روند تغییرات فصلی پوشش گیاهان آبزی غالب تالاب انزلی

گیاهان آبزی نقش مهمی در اکوسیستم های آبی به دلیل ارایه غذا و زیستگاه برای ماهیان، حیات وحش و سایر موجودات آبزی ایفا می کنند. تالاب انزلی از جمله تالاب های حفاظت شده در ایران است. در سالیان اخیر عوامل متعددی از قبیل ورود بار مواد آلی و مغذی بالا و آلودگی ها نقش موثری در تغییرات جوامع زیستی آن داشته است. بنابراین برای آگاهی از تغییرات کمی و کیفی گیاهان آبزی، در این پژوهش گونه های گیاهان آبزی در 4 منطقه از تالاب انزلی (غرب، مرکزی، شیجان و سیاه کشیم) شناسایی و زی توده گونه های غالب در آن بررسی گردید. 21 گونه گیاهی متعلق به 17 خانواده از گیاهان آبزی در این پژوهش شناسایی و مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور تعداد 540 قطعه نمونه بصورت پلات ها ی یک متر مربعی در 15 ایستگاه ذکر شده به روش سیستماتیک- تصادفی نمونه برداری شد و پس از شناسایی و وزن تر زی توده گونه ها تعیین گردید. پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب نیز در هر ایستگاه بر اساس روش های استاندارد اندازه گیری گردیدند. همچنین با استفاده از روش تحلیل مولفه های اصلی (PCA) در نرم افزار CANOCO 4 ارتباط پوشش گیاهی با خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آب منطقه مورد مطالعه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. بر اساس بررسی ها، خانواده Potamogenaceae با چهار جنس و گونه و خانواده Thyphaceae با دو جنس و گونه بیشترین جمعیت را به خود اختصاص می دهند. نتایج حاصل از طبقه بندی شکل زیستی گونه های آبزی در تالاب انزلی بر اساس روش رانکایر نشان داد که عناصرگیاهی کریپتوفیت با28/37 درصد، تروفیت با 53/23 درصد و هلوفیت با 128/39 درصد طیف زیستی شکل های رویشی منطقه را در رابطه با ویژگی های اقلیمی تشکیل می دهند. همچنین به منظور بررسی Chorotype گیاهی، عناصر منطقه با استفاده از منابع موجود استخراج و مورد مقایسه قرار گرفتند. که بر این اساس عناصر رویشی جهان وطنی با 14/57 درصد، اروپا- سیبری و مدیترانه ای با 14/7 درصد، چند منطقه ای با 57/28 درصد و ایرانی- تورانی با 14/7 درصد گروه های کرولوژیک تالاب را تشکیل می دهند. براساس نتایج به دست آمده میانگین وزن زی توده کل گیاهان آبزی در این مناطق معادل 746 گرم در متر مربع است. همچنین مقادیر اندازه گیری شده بیانگر این امر است که گونه های Ceratophyllum demersum ، Nelumbium capsicum و Trapa natans بیشترین اثرگذاری در افزایش و کاهش وزن زی توده را در فصول مختلف دارند.تحلیل PCA از بررسی ها نشانگر این موضوع است که گونه Ceratophyllum demersum به دلیل توان رشد در اعماق مختلف تالاب و بار مواد مغذی بالا در این منطقه سهم زیادی در افزایش وزن تر زی توده داشتند.واژگان کلیدی : گیاهان آبزی، تالاب انزلی، زی توده، تحلیل مولفه های اصلی PCA، استان گیلان