بررسی وقوع بیماریهای مهم گیاهی در سیستم های کشاورزی حفاظتی و متداول در اقلیم معتدل سرد استان خراسان رضوی

در این پروژه اثر عملیات خاک ورزی و مدیریت بقایای گیاهی در دو سیستم تناوبی بر ظهور بیماری های گیاهی در ایستگاه تحقیقات طرق بررسی شد. آزمایش بر پایه طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار انجام شد. روشهای مختلف خاک ورزی شامل، شیوه متداول خاک ورزی، شخم کاهش یافته و بی خاک ورزی در کرت های اصلی ومدیریت بقایای گیاهی شامل، بدون بقایا، حفظ 30 % بقایای گیاهی و حفظ 60 % بقایای گیاهی در کرت های فرعی قرار گرفتند. همچنین جمعیت نماتدهای پارازیت گیاهی و غیر پارازیت گیاهی در هر کرت آزمایشی با نمونه برداری و به روش الک و سانتریفیوژ استخراج و با استفاده از کلیدهای معتبر تا سطح جنس یا گونه تشخیص داده شد. سیستم تناوبی اول شامل گندم، ذرت، گندم، خربزه و گندم و سیستم تناوبی دوم شامل گندم، کلزا، گندم، شبدر،گوجه فرنگی و گندم بود. بر اساس نتایج ارزیابی بیماری ها در دو سیستم تناوبی، بیماری های خاکزاد بویژه پوسیدگی های ریشه و طوقه در هیچکدام از تیمارها مشاهده نشد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس جمعیت نماتدهای پارازیت گیاهی در سیستم تناوبی اول، اثر خاک ورزی بر جمعیت نماتد Filenchus spp. از نظر آماری معنی دار بوده است ولی اثر خاک ورزی، بقایای گیاهی و برهمکنش خاک ورزی و بقایای گیاهی بر جمعیت سایر نماتدهای پارازیت گیاهی و تعداد کل نماتد پارازیت گیاهی معنی دار نبوده است. در سیستم تناوبی اول، همچنین اثر خاک ورزی و بقایای گیاهی بر جمعیت نماتد های غیرپارازیت گیاهی و تعداد کل نماتد از نظر آماری معنی دار نبوده است ولی اثر برهمکنش خاک ورزی و بقایای گیاهی بر جمعیت نماتد های غیرپارازیت گیاهی و تعداد کل نماتد معنی دار بوده است. نتایج تجزیه واریانس جمعیت نماتد های پارازیت گیاهی در سیستم تناوبی دوم نشان داد، اثر خاک ورزی بر جمعیت نماتد مولد زخم ریشه (گونه Pratylenchus thornei)، و نماتد های Filenchus spp. و Geocenamus spp. معنی دار بوده است. همچنین اثر بقایای گیاهی بر جمعیت نماتد Geocenamus spp. و اثر متقابل خاک ورزی و بقایای گیاهی بر جمعیت نماتد مولد زخم ریشه (گونه Pratylenchus neglectus) و نماتد Geocenamus spp. از نظر آماری معنی داری بوده است. اثر خاک ورزی، بقایای گیاهی و برهمکنش خاک ورزی و بقایای گیاهی بر جمعیت سایر نماتد های پارازیت گیاهی و تعداد کل نماتد پارازیت گیاهی معنی دار نبوده است. در سیستم تناوبی دوم همچنین اثر خاک ورزی بر جمعیت نماتد های غیرپارازیت گیاهی و تعداد کل نماتد از نظر آماری معنی دار بوده است ولی اثر بقایای گیاهی و برهمکنش خاک ورزی و بقایای گیاهی معنی دار نبوده است.واژه های کلیدی: بقایای گیاهی، بیماری های گیاهی، تناوب زراعی، خاک ورزی، کشاورزی حفاظتی