بررسی وضعیت واحدهای کارخانجات جوجه کشی در استان تهران به منظور ارایه الگوی مناسب مدیریتی

موسسات جوجه کشی واقع در استان تهران (با تعداد 36 واحد) دارای 667 دستگاه ستر با ظرفیت بیش از 6/50 میلیون عدد تخم مرغ و 599 دستگاه هچر با ظرفیت بیش از 9/26 میلیون عدد تخم مرغ، بیشترین تعداد و ظرفیت ستر و هچر در بین استان های کشور را در اختیار دارند. در تحقیق حاضر از جنبه ها و دید گاه های مختلف تمامی 36 واحد جوجه کشی تحت پوشش قرار گرفت. جمع آوری اطلاعات از طریق مصاحبه حضوری و تکمیل پرسشنامه انجام شد. اطلاعات مربوط به استانداردهای علمی، فنی ،کارشناسی، جغرافیایی، اقتصادی، بهداشتی، ساختمان ها و تاسیسات جوجه کشی در طی سه سال ثبت و اطلاعات جمع آوری شده وارد نرم افزار excel شد و پارامترهای مورد نظر از آن استخراج و در برنامه Spss مورد آنالیز قرار گرفت. کارخانجات بر اساس شاخص جوجه درآوری، به سه دسته مطلوب (بیشتر از 90 درصد)، متوسط (89-80 درصد) و ضعیف (کمتر از 80 درصد) دسته بندی شده و مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که تعداد دوره های آموزشی و سطح تحصیلات تاثیر مثبتی بر افزایش شاخص جوجه درآوری داشته است (05/0> p). به طوری که در گروه ضعیف 76 درصد و در گروه مطلوب 91 درصد منجر به شاخص بهتر جوجه درآوری شد. در کارخانجات جوجه کشی با شاخص تولید جوجه مطلوب تاثیر آموزش معنی دار نبود. بهبود شاخص تولید جوجه یک روزه در گروه ضعیف با کاهش تلفات جوجه و کاهش هزینه تعمیر و نگهداری همراه و معنی دار بود (05/0> p). در طول مدت تخم گذاری مرغ مادر بالاترین درصد هچ به مقدار 5/95 مربوط به زمان انبارداری 3 روزه با درجه حرارت 10 درجه سانتی گرا د و پایین ترین درصد هچ به میزان 71 در سن 51 هفتگی مربوط به زمان انبارداری 15 روزه با درجه حرارت 25 درجه سانتی گراد بود. در این تحقیق درصد جوجه درآوری در داخل تمام گروه هایی که به مدت 3 ،6،9،12 و 15 روز انبارداری داشتند معنی دار بود (05/0> p) . همچنین این تفاوت در بین گروه های پنج گانه انبارداری نیز بسیار معنی دار بود (01/0> p). نتایج نشان داد که سن کارخانه دار تاثیر مثبتی بر افزایش شاخص جوجه درآوری و کاهش هزینه ها خصوصا در گروه ظرفیت پایین کارخانجات نداشته است. در گروه های مختلف سنی و در ظرفیت های متفاوت نیز اثری در بهبود شاخص جوجه درآوری نداشته است. به منظور محاسبه هزینه کل، هزینه های ثابت و هزینه های متغیر با یکدیگر جمع شدند. هزینه های ثابت شامل ارزش سرمایه گذاری کارخانه جوجه کشی و هزینه های متغیر عبارتند از هزینه تخم مرغ نطفه دار، پرسنلی، تعمیر و نگهداری، بهداشتی، برق، سوخت، تلفات عدم هچ، بیمه، تلفن، حمل و نقل، خودرو و... می باشد. کم ترین مقدار هزینه کل به ازا هر قطعه جوجه برابر با 3352 ریال، بیشترین هزینه 9999 ریال و متوسط آن 6453 ریال بود. جهت مطالعه دقیق تر ، هزینه کل به دسته جات هزینه ای مختلف تقسیم شد. کمترین فراوانی نسبی مربوط به هزینه کل کمتر از 3 هزار ریال و به میزان 78/2 درصد کارخانجات و بیشترین درصد فراوانی مربوط به هزینه کل 5 تا 7 هزار ریال و به میزان 89/63 درصد کارخانجات جوجه کشی بود. همچنین بیش از 75 درصد از کارخانجات هزینه زیر 7 هزار ریال داشتند و تنها 2 واحد کارخانه (56/5درصد کارخانه ) هزینه بالای 9 هزار ریال عملکرد داشتند. به طور کلی هزینه کل به ازا هر قطعه جوجه یک روزه در بین 36 کارخانه تفاوت معنی داری داشت (01/0> p). همچنین این تفاوت نیز در داخل دسته جات 5 گانه هزینه کل نیز معنی دار بود (05/0> p). امتیاز اکثر کارخانجات جوجه کشی در شاخص های 34 گانه استاندارد ساختمانی و تاسیساتی بین 80-100 می باشند. بطوریکه بیش از 50 درصد کارخانجات در شاخص های ذیل امتیاز بین 80 تا 100 داشتند: تمیز و ضد عفونی تخم مرغ، خشک شدن تخم مرغ، شناسایی و حذف جوجه وازد، مناسب بودن تهویه و چرخش، مجزا بودن سالن ستر و هچر، وجود اتاق مخصوص نور بینی، درجه بندی کارتن ها و جوجه زنی، لاشه سوز، مناسب بودن ساختمان های اداری و دفتری، غذا خوری و سرویس بهداشتی، مناسب بودن سیستمهای حرارتی و برودتی و بهداشت آب، مناسب بودن ژنراتور برق، قابلیت شستشوی وسایل و ساختمان ها، دو طرفه بودن تردد افراد و جوجه و حوضچه های ضد عفونی .در 14 مورد از 34 مورد شاخص استاندارد در کارخانجات جوجه کشی دارای امتیاز ضعیف (زیر 40) بودند. میانگین شاخص استاندارد 34 گانه در کارخانجات جوجه کشی حدود 62 امتیاز از 100 امتیاز بود.که در رتبه بندی امتیاز خوب را داشتند.واژه های کلیدی: کارخانجات جوجه کشی، ساختمان و تاسیسات، بازده اقتصادی، سود، آموزش