بررسی تلفیق کم آبیاری با زهکشی کنترل شده جهت کاهش میزان آب آبیاری نهال های خرما

روند کاهشی منابع آب و حجم بالای آب مورد نیاز نخیلات، اهمیت استفاده بهینه آب از نظر اقتصادی و اجتماعی را دو چندان نموده است. از مهمترین مراحل کاشت نخل خرما، گیرایی و رشد نهال است. به منظور بررسی اثرات آب زیرزمینی کم عمق بر رشد نهال های خرما و تعیین سطح کم آبیاری، آزمایشی در پژوهشکده خرما و میوه های گرمسیری اهواز به صورت فاکتوریل در پایه بلوک های کامل تصادفی مشتمل بر 3 عمق آب آبیاری (100، 75 و 50 درصد تبخیر از تشت کلاس A) و 4 نوع زهکشی (زهکشی کنترل شده در 60 و 85 سانتی متری از سطح خاک، کنترل سطح ایستابی در 85 سانتی متری و زهکشی آزاد) جمعا با 12 تیمار در 3 تکرار روی نهال های کشت بافتی خرما رقم برحی در لایسیمترهای زهکش دار طی سالهای 1392 تا 1395 اجرا شد. عملیات به زراعی مطابق یافته های تحقیقاتی انجام گرفت. نتایج نشان داد درصد گیرایی پاجوش ها 100 درصد و تمام نهال ها زنده مانده و رشد نمودند. حجم آب زیرزمینی صعود کرده با میزان آب آبیاری مورد نیاز ارتباط مستقیم و هرچه میزان آب آبیاری کاهش یافت میزان صعود آب افزایش و بالعکس هرچه میزان آب آبیاری افزایش پیدا کرد میزان صعود آب کاهش پیدا کرد به طوری که در تیمار 100% با میانگین صعود سالانه 276 میلی متر میزان صعود آب کمتر از تیمار 50% با میانگین صعود سالانه 371 میلی متر بود. با افزایش سن نهال نیز میزان صعود آب افزایش داشت به طوری که در سال دوم پس از کشت، میزان صعود آب بیشتر از سال اول بود. با افزایش میزان آب آبیاری میزان زهاب در تیمار 100% حدود 80 درصد نسبت به تیمار 50% افزایش و با کاهش میزان آب آبیاری میزان زهاب کاهش یافت. با افزایش سن نهال میزان زهاب کاهش یافت و در سال دوم پس از کشت میزان زهاب کمتر از سال اول بود. به عبارت دیگر با رشد نهال و مصرف بیشتر آب جهت تبخیر و تعرق، آب کمتری از لایه های خاک شسته و به زهکش منتقل شد. نتایج تجزیه واریانس تاثیر تیمارهای آزمایشی بر تفاوت خصوصیات رشد رویشی (تعداد، طول و عرض برگ و برگچه و ارتفاع طوقه نهال) در بازه های زمانی مختلف نشان داد کم آبیاری، زهکشی و اثرات متقابل آن ها تاثیر معنی داری بر خصوصیات رشد رویشی نداشت.کلمات کلیدی: زهکشی کنترل شده، کم آبیاری، لایسیمتر، نهال خرما