بررسی سازگاری کلون های امیدبخش سیب زمینی در مناطق کشت بهاره

در این تحقیق 17 کلون سیب زمینی حاصل از برنامه های اصلاحی به همراه سه رقم شاهد به نام های آگریا (مناسب برای فرنچ-فرایز)، مارفونا (مناسب برای آب پز) و ساوالان (مناسب برای چیپس) جمعا 20 ژنوتیپ (کلون و رقم)، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و در پنج منطقه (کرج، اردبیل، خراسان، اصفهان و همدان) از نظر صفات کمی و کیفی به مدت دو سال (1394 و1395) بررسی شدند. برای تامین غده های پنج منطقه، کلون ها در سال 1393 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل تکثیر شدند. در طی دوران رشد و پس از برداشت صفات متوسط وزن غده، یکنواختی شکل غده، تعداد و وزن غده در بوته، عملکرد غده، ارتفاع بوته، تعداد ساقه اصلی در بوته، قطر ساقه اصلی، رنگ گل، شکل غده، عمق چشم، رنگ پوست و گوشت، دوره رشد، غده های بدشکل غده، شکاف های رشد غده، حفره ای شدن غده، زنگ داخلی غده، تغییر رنگ گوشت غده خام و درصد ماده خشک غده اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب صفت عملکرد غده نشان داد که بین سال، مکان، ژنوتیپ، اثرمتقابل سال × مکان، اثرمتقابل ژنوتیپ × سال، اثرمتقابل ژنوتیپ × مکان و اثرمتقابل ژنوتیپ × سال × مکان اختلاف معنی داری وجود دارد. کلون های HPS×II/67-5، HPS×II/67-8، HPS×II/67-19 و HPS×II/67-2 و رقم ساوالان دارای بیشترین عملکرد غده و وزن غده در بوته بودند. براساس نتایج روش GGE Bi-plot، کلون های پرمحصول HPS×II/67-8 و HPS×II/67-5 دارای پایداری بیشتری داشتند. این کلون ها از درصد ماده خشک غده بالا، رنگ گوشت و پوست زرد، شکل غده گرد تا تخم مرغی، بدون بدشکلی غده، بدون حفره ای شدن غده، بدون شکاف های رشد غده، بدون زنگ داخلی غده، پوشش خوب، سیاه شدن گوشت غده جزیی و عمق چشم سطحی برخوردار بودند و برای صنعت فرآوری مناسب هستند. در نهایت در این پژوهش، کلون های HPS×II/67-8 و HPS×II/67-5، به عنوان کلون های پرمحصول، پایدار و مناسب از لحاظ صفات کمی و کیفی اندازه گیری شده انتخاب شدند. کلمات کلیدی:GGE بای پلات، پایداری، سیب زمینی، کلونمقدمه