بررسی و گزینش در ژرم پلاسم های مختلف ذرت برای تولید هیبرید های متحمل به تنش خشکی و گرما

بمنظور ادامه برنامه بهنژادی برای تولید هیبریدهای ذرت با تحمل نسبی به تنش های خشکی و گرما، این پروژه از سال 1390 شروع و بمدت پنج سال در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد ادامه یافت. ژرم پلاسم مورد استفاده در این آزمایش لاینهای با خلوص ژنتیکی S3 و S4 از برنامه بهنژادی تحمل به تنش گرما و تعدادی لاینهایS0 تا S2 جدید بودند در دو سال اول و دوم این تحقیق ارتقا خلوص ژنتیکی لاینها در دو فصل بهاره و پاییزه ادامه یافت. در سال 1392 ضمن ادامه خودگشنی و ارتقا خلوص ژنتیکی لاینها، در یک برنامه مشترک مولکولی با دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی رامین،گروه های هتروتیک و فواصل ژنوتیپی لاینهای گزینش شده تعیین و بر اساس نتایج استحصالی تلاقی های فیمابین بصورت هدفمند برنامه ریزی شد. بررسی تنوع ژنتیکی با استفاده از نشانگرمولکولیISSRنشان داد از مجموع 127 باند مشاهده شده 107باند (25/84درصد) حاوی چندشکلی و متوسط ضریب چندشکلی PIC برابر با 80 % بود که نشان دهنده وجود تنوع قابل قبولی بین لاینهای در دسترس بود. همچنین نتایج تجزیه واریانس آزمون مقدماتی مقایسه عملکرد ترکیبات حاصل از تلاقی تعداد 9 اینبرد لاین با چهار لاین تستر (والدپدری ) نشان داد بین هیبریدها، لاین ها ی مادری، لاینهای تستر و میانگین مربعات لاین × تستر برای اکثر صفات مورد بررسی در سطح احتمال 1%. معنی دار بود. در این بررسی برآورد نسبتσ2sca/σ2gcaبیانگر اهمیت بیشتر واریانس افزایشی نسبت به واریانس غیرافزایشی برای کنترل صفات اجزا عملکرد دانه و تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک بود. جهت غربال لاین ها برای مرحله بعدی خویش آمیزی، لاین های45/1/2-3 و 2/5/17 و تسترهایMo17 و2/77/019 بر اساس بهترین GCA گزینش گردیدند. همچنین جهت تولید هیبریدهای برتر ترکیبات 45/1/2-3×2/77/019 ، 1/55/4×Mo17 و45/1/2-3×Mo17 بر اساس بهترین SCA که برای اکثر صفات مرتبط با عملکرد شرایط مطلوبی داشتند. از سال 1393 تا 95 ارزیابی های مقدماتی، نهایی و بررسی در شرایط زارعین در مناطق گرمسیری کشور شامل خوزستان، کرماتشاه و کرمان انجام گرفت نهایتا حاصل این برنامه بهنژادی دستیابی به یک هیبرید جدید ذرت بنام سینگل کراس 611 حاصل تلاقی لاینهای والدینی×MO17 BS55/1-2و یک هیبرید ذرت علوفه ای بنام سینگل کراس 690 (حاصل تلاقی لاینهای والدینیCI 15/1-2×S45/1-3) بود. همچنین با اجرای این برنامه بهنژادی تعداد شش ترکیب امیدبخش متوسط رس و زودرس ذرت دانه ای متحمل نسبی به تنش گرما بدست آمدند که ارزیابی های سازگاری تکمیلی در ارتباط با آنها در حال انجام است.واژهای کلیدی: ذرت، تجزیه لاین × تستر، ترکیب پذیری عمومی، ترکیب پذیری خصوصی