ارزیابی دورگ های دیپلویید تک جوانه مقاوم به ریزومانیا و نماتد ریشه گرهی

بیماری ریزومانیا در حال حاضر یکی از مهمترین بیماری های چغندرقنددر دنیا است و انتشاری جهانی دارد.نماتدهای ریشه گرهی (ملوییدوجین) نیز باعث ایجاد خسارت زیاد به محصولات گیاهی از جمله چغندرقند می شوند. در تحقیق حاضر تعداد 10 هیبرید دیپلویید تک جوانه به همراه ارقام شاهد مقاوم به ریزومانیا داخلی و خارجی و یک رقمحساسدر قالب یک آزمایش 16 رقمی به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در سه منطقه آلوده به ریزومانیا (شیراز، میاندوآب و مشهد)ارزیابی شدند. در هر آزمایش علاوه بر ارزیابی مقاومت، صفات کمی و کیفی نیز پس از برداشت آزمایشها اندازه گیری شد. همچنین هم زمان ارزیابی ملکولی هیبریدها در گلخانه و آزمایشگاه برای مقاومت به نماتد ریشه گرهی با استفاده از نشانگر SNP پیوسته با ژن مقاومت به این نماتد انجام شد.بر اساس نتایج در منطقه شیراز بیشترین عملکرد شکر سفید به میزان 40/9 و 20/9 تن در هکتار به ترتیب مربوط به هیبریدهای شماره 5 و 8 بود. عملکرد شکر سفید هیبریدهای یاد شده همتراز بامتوسط عملکرد شکر سفید ارقامشاهدمقاوم بود. نتایج آزمون مولکولی نیز نشان داد هیبرید شماره 5 دارای بیشترینحضور ژن مقاومت به نماتد ریشه گرهی به میزان 89 درصدوهیبرید شماره 8 دارای کمترین حضور این ژن به میزان 33 درصد بود.در آزمایش مشهد عملکرد شکر سفید هیبریدهای شماره 3، 6، 8 و 10 معادل با متوسط عملکرد شکر سفید ارقام شاهد مقاوم بود. بیشترین عملکرد شکر سفید و عملکرد ریشه به میزان 18/15 تن 77/100 تن در هکتار مربوط به هیبرید شماره 3 بود. حضور ژن مقاومت به نماتد ریشه گرهی در هیبریدهای شماره 3، 6و 10 به ترتیب 69، 72 و 75 درصد بدست آمده و از میزان نسبتا بالایی برخورداربود. نمره بیماری هیبریدهای برتر در آزمایش شیراز و مشهد همتراز با متوسط نمره بیماری ارقام شاهد مقاوم بود. آزمایش میاندوآب در مزرعه عاری از بیماری ریزومانیا اجرا شد.بر اساس نتایج، در بین هیبریدهای مورد بررسی بیشترین عملکرد شکر و شکر سفید به ترتیب به میزان 71/11 و 39/9 تن در هکتار مربوط به هیبرید شماره 2 بود. به منظور معرفی رقم دارای مقاومت دوگانه به ریزومانیا و نماتد ریشه گرهی، پیشنهاد می شود هیبریدهای برتر این تحقیق مجددا در شرایط آلودگی طبیعی به یکیا هر دو بیمارگر ارزیابی شوند. واژه های کلیدی: چغندرقند، ریزومانیا، مقاومت، نماتد ریشه گرهی، هیبرید