بررسی اقتصادی مدیریت تغذیه باغ های پسته در شهرستان های انار و رفسنجان

در مناطق پسته کاری ایران، کمبود و عدم تعادل عناصر غذایی خاک و گیاه و تاثیر منفی آنها بر عملکردمحصول، به وضوح دیده میشود. بنابراین بررسی اقتصادی مدیریت تغذیه باغهای پسته به ویژه در مناطقپستهکاری قدیمی مانند شهرستانهای انار و رفسنجان از اهمیت بالایی برخوردار است. موضوعی که در گذشتهاز دیدگاه اقتصادی کمتر به آن پرداخته شده است. در این مطالعه، نخست الگوهای مدیریتی مختلف تغذیهباغهای پسته در دوره زمانی 1389 تا 1394 شناسایی گردید. سپس نقش الگوهای مختلف مدیریت تغذیه برعملکرد محصول پسته، مورد بررسی قرار گرفت و عوامل موثر بر بهرهوری استفاده از نهادههای تغذیهای، بررسیشد. در نهایت، تاثیر عوامل اقتصادی- اجتماعی بر انتخاب نوع الگوی مدیریت تغذیه مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. برای جمعآوری اطلاعات از کشاورزان، از روش تکمیل پرسشنامه استفاده شد. در این زمینه با استفاده ازروش نمونهگیری تصادفی چند مرحلهای، تعداد 100 نفر پستهکار از شهرستانهای انار و رفسنجان انتخابگردید. با توجه به این که از هر کشاورز، چند قطعه باغ مورد بررسی قرار گرفت، تعداد باغهای مورد بررسی 286قطعه شد. جهت بررسی تاثیر الگوهای مختلف تغذیهای بر عملکرد محصول پسته و تعیین عوامل موثر بربهرهوری نهادههای تغذیهای، از روشهای همبستگی پیرسون، آنالیز واریانس و رگرسیون استفاده شد. همچنینبرای مشخص نمودن اثر عوامل اقتصادی- اجتماعی بر انتخاب نوع الگوی تغذیهای از مدل لاجیت استفادهگردید. نتایج نشان داد در باغهای پسته مورد مطالعه، در بین کودهای آلی، کود گاوی، بیشترین مصرف را داشتهو کودهای مرغی و گوسفندی در اولویتهای دوم و سوم قرار دارند. معیارهایی که تعیینکننده الگوی مصرفکود آلی در باغهای پسته مورد مطالعه میباشند، شامل قیمت کود، شوری آب و خاک و میزان مواد غذایی کودمیباشد. بررسی الگوی مصرف کودهای شیمیایی پرمصرف نشان داد که از بین سه کود ازته، فسفاته و پتاسه،بیشترین میزان مصرف مربوط به کود ازته بوده و کودهای فسفاته و پتاسه، به ترتیب در اولویتهای دوم و سوممقدار مصرف قرار دارند. بررسی الگوی مصرف کودهای شیمیایی کم مصرف نشان داد که میزان مصرف ایننوع کودها در طول زمان افزایش یافته است. به طوری که از مصرف در 60 درصد باغهای پسته در ابتدای دورهمطالعه، به 70 درصد در انتهای دوره مطالعه افزایش نشان داد. نتایج همچنین نشان داد که کودهای آلی،شیمیایی پر مصرف و کم مصرف بر عملکرد محصول پسته تاثیر مثبت داشته و هر سه گروه کمتر از سطح بهینهاقتصادی مورد استفاده قرار گرفتهاند. بنابراین افزایش مقدار مصرف آنها باعث افزایش میزان سودآوری باغهایپسته خواهد شد. در خصوص عوامل موثر بر بهرهوری، نتایج نشان داد که مقدار مصرف بیشتر و کیفیت بهتر آبو دانش کشاورزی، عواملی هستند که بهرهوری استفاده از هر پنج کود گاوی، مرغی، ازته، فسفاته و پتاسه را بالامی برند. به غیر از کود مرغی، روش آبیاری غرقابی و عملیات خاکورزی، بهرهوری چهار کود دیگر را افزایشمیدهند. چالکود عاملی است که تنها باعث افزایش بهرهوری کود فسفاته شده و بهرهوری کود مرغی را کاهشمیدهد. بنابراین با رعایت این نکات میتوان بهرهوری استفاده از نهادههای تغذیهای را بالا برد. نتایج همچنیننشان داد که دانش تخصصی در زمینه تغذیه و داشتن امید به آینده از جمله عوامل اقتصادی اجتماعی موثر درانتخاب الگوهای تغذیهای مناسب در باغهای پسته میباشند. بنابراین تقویت سرمایه انسانی و اجتماعی باعثبهبود مدیریت تغذیه در باغهای پسته خواهد شد.واژههای کلیدی: پسته، مدیریت تغذیه، ارزیابی اقتصادی