به گزینی والد گرده افشان به منظور تهیه هیبریدهای مقاوم به بیماری ریزومانیا و پوسیدگی ریزوکتونیایی در چغندرقند

پوسیدگی ریزوکتونیایی ریشه وریزومانیا از بیماری های مهم مناطق چغندرکاری کشور بوده وهرساله خسارت زیادی به محصول چغندرقند وارد می کنند. مبارزه با این بیماری های خاک زاد ازطریق روش های به زراعی وشیمیایی بسیار مشکل است، بنابراین بهترین راه مبارزه استفاده از ارقام مقاوم به بیماری می باشد. به منظورتهیه هیبریدهای مقاوم از توده F8738 که حاوی ژن های مقاومت به بیماری ریزومانیا وریزوکتونیا می باشد تعداد 50 تک ریشه به صورت انفرادی در اسفند ماه سال 1391 در زیر کیج قرار داده شد ودرتیرماه سال 1392 از آنها بذر گیری به عمل آمد. فامیل های بدست آمده به عنوان گرده افشان با سینگل کراس نرعقیم MS7112*SB36 تلاقی داده شدند. تلاقی های مورد نظر درسال 93 ودرقطعات ایزوله صورت گرفت. درهرقطعه ریشه های هرفامیل گرده افشان درسه خط درطرفین ایزوله وریشه های سینگل کراس منوژرم درشش خط وسط ایزوله کشت شد. بدلیل عدم همزمانی در گل دهی پایه گرده افشان وسینگل کراس نرعقیم، تعداد زیادی از هیبریدها بذر کافی تولید نکردند . پس از بوجاری از 48 تلاقی انجام شده فقط تعداد 12 هیبرید دارای بذر کافی بود که در سال 1394 به همراه 4 رقم شاهد ، مجموعا 16 ژنوتیپ در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 6 تکرار ، در سه منطقه شیراز ، میاندوآب ومشهد ازنظرمقاومت به بیماری ریزومانیا وهمچنین صفات زراعی مقایسه محصولی شدند. همزمان هیبریدهای مورد نظردرشرایط میکروپلات در منطقه کرمانشاه برای مقاومت به بیماری ریزوکتونیا کشت وارزیابی گردیدند. نتایج ارزیابی میکروپلات ها درکرمانشاه نشان داد که هیبریدهای شماره 92298 ، 92309 ، 92311 ، 92153 ، 92151 و 92156 کمترین میزان آلودگی را داشته وبهتر از سایر هیبریدها بودند. اما بین هیبریدهای موردنظر درمزارع آزمایشی، هیبریدهای شماره 92304 ، 92311 و92180 از نظر صفات کیفی وکمی ومقاومت به ریزومانیا بهتر از سایرین بودند. بنابراین بین هیبریدهای ارزیابی شده هیبرید شماره 92311 هم درمیکروپلات وهم در آزمایش مزرعه ای بهتر از سایر هیبریدها بود ونشان داد که نه تنها مقاوم به ریزومانیا وریزوکتونیا بوده بلکه واجد صفات زراعی مطلوب نیز می باشد. واژه های کلیدی : چغندرقند، ریزوکتونیا ،ریزومانیا، مقاومت