بررسی پارامترهای زیستی سفیدبالک گلخانهTrialeorodesvaporariorum و دو گونه از مهمترین دشمنان طبیعی آن،سن شکارگر Nesidiocoristenuisو زنبور پارازیتوییدEncarsiaformosa در سه محصول عمده گلخانه ای

سن شکارگر Nesidiocoris tenuisو زنبور پارازیتویید Encarsia formosa از دشمنان طبیعی مهم سفیدبالک گلخانهTrialeurodes vaporariorumهستند. در این تحقیق پارامترهای جدول زندگی سفیدبالک گلخانه و دشمنان طبیعی آن، همچنینتوانایی شکارگری و پارازیتیسمدشمنان طبیعی روی سه گیاه بادمجان، خیار و گوجه فرنگی در دمای 2±25 درجه ی سلسیوس، رطوبت نسبی 10±65 درصد و دوره ی نوری 16:8 ساعت (تاریکی: روشنایی) با استفاده از روش جدول زندگی دوجنسی سن- مرحله بررسی شد. بر اساس نتایج به دست آمده مدت زمان نشو و نمای مراحل نابالغ (از تخم تا ظهور حشرات بالغ) سفیدبالک گلخانه در سه گیاه میزبان یاد شده به ترتیب 0/17±21/87، 0/19±23/34 و 0/15±25/37 روز، طول عمر حشرات بالغ ماده به ترتیب1/24±32/96، 1/40±28/76 و 0/92±25/21 روز و نرها 1/07±19/65 ،0/69±18/61 و 0/60±14/14 روز و زادآوریآن8/2±233/93، 5/01±156/73و 4/66±139/29تخم بر ماده به دست آمد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r)سفیدبالک روی بادمجان، خیار و گوجه فرنگی به ترتیب 0/0051±0/144، 0/0045±0/128و 0/0047±0/118 (روز1-) و نرخ خالص تولید مثل (R0)و 15/76±108/90 ،9/22±68/96 و 8/53±57/35 (ماده/ ماده/ نسل) محاسبه شد.مدت زمان نشو و نمای مرحله ی نابالغN. tenuisدر سه گیاه میزبان یاد شده به ترتیب0/12±23/94، 0/27±22/94و 0/21/±22/43 روز، طول عمر حشرات بالغ ماده 0/49±21/2 ،0/24±25/0 و 0/78±24/2 روز و نر1/91± 26/6 ،1/46±28/92 و 1/43±29/25 روز و زادآوری آن3/17±84/36 ،2/32±114/52 و4/92±121/37 تخم بر ماده به دست آمد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r)شکارگر روی بادمجان، خیار و گوجه فرنگی به ترتیب0/0052±0/102، 0/0054±0/111 و 0/0046±0/117 (روز1-) و نرخ خالص تولید مثل( R0)و 4/94±30/13 ، 6/60±40/87 و 7/53±52/60 (ماده/ ماده/ نسل) محاسبه شد. بالاترین نرخ خالص شکارگری(C0) روی گیاه گوجه فرنگی(1803/59 پوره ی سفیدبالک/شکارگر) ثبت شد که با دوتیمار دیگر(1337/17 در خیار و 1163/27 در بادمجان) تفاوت معنی دار دا شت. تفاوت در نرخ تبدیل جمعیت شکار به نتاج شکارگر(Qp) در سه میزبان مورد بررسی معنی دار نبود و به ترتیب 34، 32 و 38 پوره به ازای تولید یک عدد تخم شکارگر در گوجه فرنگی، خیار و بادمجان محاسبه شد. مدت زمان نشو و نمای مرحله ی نابالغ زنبور پارازیتویید E. formosaدر سه گیاه میزبان به ترتیب0/18±17/55، 2/13±15/59 و 0/13±15/06 روز، طول عمر حشرات بالغ ماده0/63±18/55، 1/37±25/03 و 0/69±20/35 روز و زادآوری آن 77/1±61/71، 1/96±52/11 و 2/73±72/16 تخم بر ماده به دست آمد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r)پارازیتویید روی بادمجان، خیار و گوجه فرنگی به ترتیب 0/005±0/156، 0/005±0/162 و 0/005±0/189(روز1-) و نرخ خالص تولید مثل (R0)و 2/29±40/72، 3/76±38/81 و 5/24±55/90 (ماده/ ماده/ نسل) محاسبه شد.در مجموع، در این تحقیق گوجه فرنگی در مقایسه با دو گیاه دیگر میزبان مناسب تری برای نشوونما و فعالیت شکارگری سن شکارگر N. tenuis و زنبور پارازیتویید E. formosaارزیابی شد.واژه های کلیدی: سفیدبالک گلخانه، سن شکارگر Nesidiocoristenuis، زنبور Encarsia formosa، کنترل بیولوژیک.