ساماندهی اطلاعات شبکه آزمایشگاه های خاکشناسی کشور

قانون اجازه تاسیس آزمایشگاههای خاکشناسی از سال 1371 تصویب و آیین نامه اجرایی آن در سال 1373 به تایید هیات وزیران رسیده است. از آن تاریخ تاکنون بیش از 150 آزمایشگاه فعال بخش خصوصی تاسیس و راه اندازی گردیده و همراه با 31 آزمایشگاه تحقیقاتی موسسه در سطح کشور 116 پایگاه اطلاعاتی در رابطه با نتایج تجزیه خاک و آب مزارع و باغات را تشکیل می دهند. در طول 14 سال اطلاعات نتایج تجزیه خاک و آب در آزمایشگاههای مذکور اگرچه در ارزیابی هر باغ یا مزرعه مورد استفاده قرار گرفته، اما هرگز ساختاری منسجم و هماهنگ نداشته است. لذا اطلاعات مذکور برای ارزیابی وضعیت حاصلخیزی خاکها، کیفیت آبهای آبیاری، تغییرات کلی وضعیت حاصلخیزی خاکها و سایر اطلاعات مهم برای اتخاذ تصمیمات مدیریت کلان خاک و آب در سطح منطقه ای و ملی قابل استفاده نبوده است. این پروژه با هدف نظام مند نمودن اطلاعات تجزیه نمونه های خاک و آب کشور در کلیه آزمایشگاههای خاکشناسی تحت شبکه اینترنت و با استفاده از تکنولوژی IT ارایه گردیده است. براین اساس و با توجه به الزام قانونی آزماشگاهها به ارایه نتایج براساس فرمی که موسسه تحقیقات خاک و آب توصیه می نماید، برنامه کامپیوتری تهیه می شود که کلیه آزمایشگاهها اطلاعات تجزیه نمونه ها را منحصرا در یک قالب معین و تحت شبکه اینترنت ثبت و نسخه چاپی آن را به متقاضی تحویل نمایند. اطلاعات مذکور براساس سطح دسترسی تعریف شده برای مدیران آزمایشگاهها (در سطح همان آزمایشگاه)، مدیران استانی (در سطح استان) و مدیران ملی (در سطح کشور) با استفاده از نام کاربر و رمز عبور خاص خود قابل بازیابی خواهد بود بدین ترتیب علاوه بر نظام مند و یکنواخت شدن نحوه ارایه نتایج تجزیه های آزمایشگاهی در سطح کشور، جریان پیوسته اطلاعات بین آزمایشگاه های خاکشناسی، موسسه تحقیقات خاک و آب و مدیران اجرایی وزارت جهاد کشاورزی در سطوح ملی و استانی برقرار می گردد. همه ساله بدون صرف هزینه های گزاف بابت تجزیه نمونه ها اطلاعات زیادی از نتایج تجزیه حدود 90000 نمونه خاک کشور در دسترس خواهد بود. این در حالی است که بدون داشتن چنین برنامه منسجمی دستیابی به این نتایج حداقل 15 میلیارد ریال هزینه خواهد داشت. با توجه به روند روبه رشد تاسیس آزمایشگاههای خصوصی خاک و آب در سراسر کشور( حدود 110 آزمایشگاه) و 31 آزمایشگاه دولتی مراکز تحقیقات کشاورزی، ضرورت کنترل و نظارت دقیق و علمی بر عملکرد آنها به شدت احساس می شود. امروزه بطور فزاینده ای توجه بیشتری به بهبود کیفیت نتایج آزمون های آزمایشگاه های تجزیه خاک، آب و گیاه می-شود. بهبود و افزایش کیفیت این آزمایشگاه ها در سطحی بالا نیازمند پرسنل، دقت بیشتر و در نتیجه بودجه بیشتر می باشد. برای اتخاذ تصمیم در جهت بهبود کیفیت محیط زیست، باید داده های معتبر و قابل اعتمادی داشته باشیم. بنابراین دسترسی به داده های مناسب و معتبر یک جز ضروری و مهم در همه تحقیقات است. برای دستیابی به چنین داده هایی، همه فرآیند های تجزیه ای باید تحت یک برنامه مناسب Quality Assurance (QA) دنبال شوند. بنابراین یکی دیگر از اهداف این طرح تهیه دستور العملی ایست که بر اساس آن بتوان آزمایشگاهها را از نظر کیفیت مورد بررسی قرار داده و رتبه بندی نمود.