ارزیابی اثرات کشاورزی حفاظتی (خاک ورزی و کاشت) در منطقه اهر استان آذربایجان شرقی

منابع آب وخاک نقش عمده ای در توسعه پایدار ایفا کرده و بهره برداری مناسب از آن ها نقش مهمی در پایداری جوامع دارد. روش های متداول خاک ورزی معایب متعددی چون صرف وقت، هزینه و انرژی زیاد داشته و می تواند موجب کاهش ذخیره رطوبتی خاک، افزایش فرسایش خاک، مستهلک شدن سریع ماشین های کشاورزی و کاهش قابلیت کشت خاک زراعی در طولانی مدت شود. خاک ورزی حفاظتی می تواند عوارض مذکور را کاهش داده و تولید پایدار را تضمین نماید. در این تحقیق دو روش خاک ورزی حفاظتی و خاک ورزی مرسوم برای کاشت گندم دیم در شهرستان اهر استان آذربایجان شرقی ازنظر تاثیر بر پارامترهای مختلف انرژی، محصول، ماشین و خاک مورد ارزیابی قرارگرفته و با یکدیگر مقایسه شد. نتایج نشان داد که روش خاک ورزی بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم دیم تاثیری نداشت و خاک ورزی حفاظتی باعث کاهش عملکرد نگردید. میانگین عملکرد محصول گندم برای روش حفاظتی 42/1 و برای روش مرسوم 29/1 تن در هکتار به دست آمد. سایر شاخص های اجزای عملکرد در دو روش خاک ورزی نیز از نظر آماری تفاوتی نداشتند. از نظر میزان سوخت مصرفی کمترین میزان مربوط به کاشت مستقیم با میانگین 13 لیتر در هکتار و بیشترین میزان مصرف سوخت درروش مرسوم با حدود 29 لیتر در هکتار بود. میزان سوخت مصرفی درروش حفاظتی و بدون استفاده از ماشین کشت مستقیم 21 لیتر در هکتار بود. متوسط تعداد عملیات زراعی بدون احتساب کودپاشی درروش مرسوم حداقل 3 بار عبور تراکتور بود. میانگین زمان عملیات خاک ورزی و کاشت درروش مرسوم 240 دقیقه در هکتار، در روش کشت مستقیم 95 دقیقه و در روش کم خاک ورزی 170 دقیقه در هکتار بود. بر این اساس ازنظر میزان مصرف سوخت و کاهش زمان عملیات و کاهش تردد تراکتور در سطح مزرعه روش کشت مستقیم و کم خاک ورزی نسبت به روش مرسوم کاملا ارجحیت داشت.واژه های کلیدی: کشاورزی حفاظتی، انرژی، مصرف سوخت، بقایای گیاهی، رطوبت خاک، عملکرد