ارزیابی محلول پاشی پتاسیم و سیلیسیم بر تحمل به شوری سه رقم گندم پاییزه

به منظور بررسی اثر کاربرد سیلسیوم و پتاسیم بر برخی صفات فیزیولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم گندم (اروم و الوند) در شرایط تنش شوری، آزمایشی در مزرعه مرکز تحقیقات منابع طبیعی و کشاورزی آذربایجان شرقی طی سال های 1393 و 1394 اجرا گردید. این آزمایش دردو فاز گلخانه ای و مزرعه ای اجرا شد. از نظر صفات مورد مطالعه در بین تمامی ارقام، رقم اروم تحمل نسبی خوبی را به تنش شوری از خود نشان داد. با توجه به تحمل مطلوب رقم اروم برای ارزیابی مزرعه ای در کنار رقم الوند بعنوان شاهد انتخاب شدند.آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در هر سال به اجرا در آمد. بذور ارقام گندم در خاک شور (10 دسی زیمنس بر متر) مزرعه تحقیقاتی کشت گردیدند و با آب شور منطقه (4 دسی زیمنس بر متر) آبیاری شدند. تیمار های سیلسیوم و پتاسیم به صورت محلول پاشی با غلظت های 0، 2 و 4 میلی مولار سیلسیوم و 0، 100، 200 و 300 میلی مولار پتاسیم به کار گرفته شدند. نتایج نشان داد که کاربرد سیلسیوم و پتاسیم سبب افزایش فعالیت آنزیم های آنتی-اکسیدان، محتوای کلروفیل، نرخ فتوسنتز، جذب پتاسیم، عملکرد و اجزای عملکرد در هر دو رقم مورد بررسی گردید. نه تنها سیلسیوم و پتاسیم اثر معنی داری بر تمامی صفات مورد بررسی داشتند، بلکه اثر متقابل قابل توجهی نیز بین آنها مشاهده شد. زمانیکه هر دو عنصر به طور همزمان روی گیاهان اعمال شدند، اثر مثبت و معنی دار آنها بر صفات مورد مطالعه بیشتر مشهود بود. بالاترین میزان فعالیت آنزیمی، محتوای کلروفیل، فتوسنتز، جذب پتاسیم، عملکرد دانه و اجزای عملکرد و همچنین کمترین تجمع پرولین، مالون دی آلدهید و سدیم در تیمار 4 میلی مولار سیلسیوم و 300 میلی مولار پتاسیم مشاهده شد.نتایج نشان داد که بدون مصرف پتاسیم و سیلسیوم عملکرد گندم به طور متوسط 3340 کیلوگرم در هکتار بوده و انتظار می رود با افزایش مصرف 100 میلی مول پتاسیم افزایشی معادل 77/1 کیلوگرم در عملکرد داشته باشیم. این افزایش به ازای هر دو میلی مول سیلیسیوم 398 کیلوگرم است. بر اساس یافته های پژوهش در سال دوم عملکرد به طور متوسط و بدون توجه به تیمار و رقم 467 کیلوگرم کاهش داشته و کاربرد سیلیسیوم به میزان 4 میلی مولارباعث افزایش بیشتری در عملکرد گندم در رقم اروم به میزان 44/1 کیلوگرم در هکتار می شود. در مورد مصرف پتاسیم به میزان 300 میلی مولار نیز نتیجه مشابهی ایجادشده است. به گونه ای که در رقم اروم نسبت به الوند افزایش بیشتری در عملکرد به میزان 44/1 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد.کلمات کلیدی: محلول پاشی، پتاسیم، تنش شوی، سیلسیوم، گندم