انتخاب برای بهبود عملکرد و تخمین پارامترها و روند ژنتیکی صفات اقتصادی مرغهای بومی استان خراسان رضوی

این پژوهش، در ایستگاه اصلاح نژاد مرغ های بومی خراسان رضوی، باهدف اصلاح نژاد و بهیود عملکرد صفات اقتصادی(صفات وزن بدن در 8 و 12 هفتگی، سن بلوغ جنسی ، تعداد تخم مرغ در سه ماهه اول تولید و میانگین وزن تخم مرغ (در 28، 30 و 32 هفتگی) ) انجام شد. در این ایستگاه برخی رکوردهای شجره ای و صفات تولیدی و تولید مثلی ثبت میشود ، که در این پژوهش از داده های جمع آوری شده توسط مرکز اصلاح نژاد مرغ بومی خراسان رضوی در طی سالهای1385 الی 1394(9 نسل) استفاده شد. برای برآورد مولفه های واریانس-کواریانس و همچنین پارامترهای ژنتیکی صفات، از داده های مربوط به صفات وزن بدن در 8 و 12 هفتگی، سن بلوغ جنسی ، تعداد تخم مرغ در سه ماهه اول تولید و میانگین وزن تخم مرغ (در 28، 30 و 32 هفتگی) که صفات مورد نظر این پژوهش در معیار انتخاب و صفات وزن بدن در یک روزگی، و وزن بلوغ جنسی و وزن اولین تخم مرغ که صفات همبسته بودند استفاده شد. آنالیز اطلاعات با استفاده از مدل دام چند صفته و در نرم افزار WOMBATو با روش حداکثر درست نمایی محدود شده انجام و ارزش های اصلاحی همه پرنده ها پیش بینی شد. روند ژنتیکی و فنوتیپی صفات مورد مطالعه طی 9 نسل انتخاب با استفاده از تابعیت میانگین ارزش اصلاحی و فنوتیپی بر نسل برآورد شد. همچنین در این تحقیق، 6 مدل حیوانی مختلف برازش و معنی داری آثار مدل ها با آزمون نسبت درستنمایی بررسی شد. کلیه مدل ها شامل اثر ژنتیکی افزایشی مستقیم بودند و تفاوت آنها با یکدیگر در برازش آثار ژنتیکی افزایشی مادری، محیطی مادری و کوواریانس اثر ژنتیکی افزایشی مستقیم و مادری بود. بیشترین و کمترین وراثت پذیری به ترتیب مربوط به صفات میانگین وزن تخم مرغ (02/0±55/0) و تعداد تخم مرغ (01/0±10/0) بود. ضرایب تابعیت میانگین ارزش اصلاحی برآورد شده بر نسل برای وزن بدن در سن یک روزگی، 8 هفتگی و 12 هفتگی، سن بلوغ جنسی،وزن بلوغ جنسی، تعداد تخم مرغ، وزن اولین تخم مرغ و میانگین وزن تخم مرغ به ترتیب 32/0 ، 54/26، 48/46، 34/1- ، 68/54 ، 49/0، 22/0 ، و 47/0 بدست آمد، که همگی معنی دار بودند. ضرایب تابعیت میانگین فنوتیپی صفات برآورد شده بر نسل برای وزن بدن در سن یک روزگی، 8 هفتگی و 12 هفتگی، سن بلوغ جنسی،وزن بلوغ جنسی، تعداد تخم مرغ، وزن اولین تخم مرغ و میانگین وزن تخم مرغ به ترتیب 55/0 ، 01/38، 53/52، 21/0، 40/66 ، 38/0- ، 72/0و 58/0 بدست آمد که به استثنای صفات سن بلوغ جنسی و تعداد تخم مرغ ،بقیه معنی دار بودند. به طور کلی، نتایج این تحقیق با توجه به پارامترهای برآورد شده نشان داد که امکان بهبود صفات مورد مطالعه و افزایش میانگین آنها، با استفاده از روش های مناسب انتخاب ژنتیکی وجود داشته و پیشرفت ژنتیکی در صفات تحت انتخاب و صفاتی که همبستگی ژنتیکی با صفات تحت انتخاب داشتند تا حدودی صورت گرفته است. همچنین ، نتایج حاصل از تحقیق حاضر در آنالیز صفات تولیدی و تولید مثلی با 6 مدل مختلف نشان داد که به جز صفت تعداد تخم مرغ سهم آثار مادری در ایجاد واریانس فنوتیپی بسیار بیشتر ازاثرژنتیکی افزایشی مستقیم بوده است. در نتیجه، حذف این آثار از مدل تجزیه و تحلیل تمامی صفات موجب بیش از حد برآورد شدن مولفه واریانس ژنتیکی افزایشی و در نتیجه وراثت پذیری مستقیم این صفات خواهد شد و پیشنهاد می شود که آنالیز صفات با مناسبترین مدل انجام شود. کلید واژه ها : وراثت پذیری ، روند ژنتیکی، مدل حیوان، همبستگی ژنتیکی، اثرات مادری، مرغ بومی خراسان رضوی