تحلیل مولفه های تاثیرگذار در تحول آفرینی نظام ترویج کشاورزی ایران

امروزه همه چیز در حال تغییر و دگرگونی است و اگر چیزی در حال سکون باقی بماند، زمان نابودی آن فرا می رسد. نظام کشاورزی و نهادهای ذیربط آن نیز از این قاعده مستثنی نیستند و تحولات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فنی بر آنها تاثیر گذارند. در این بین جوامع روستایی و کشاورزی نیز با تغییرات و تحولات بسیاری مواجه شده اند به طوری که آگاهی از چالش های جدید سیستم کشاورزی و روستایی، نیازمند معرفی تحولاتی در نظام ترویج کشاورزی دارد. از این روهدف از انجام این پژوهش، شناسایی مولفه های تاثیر گذار در تحول آفرینی نظام ترویج کشاورزی ایران است که با استفاده از یک رویکرد کیفی، در چهار مرحله به انجام رسیده است. در مرحله اول این پژوهش، مولفه های تحول آفرینی نظام ترویج کشاورزی در برخی کشورها (15 کشور) با استفاده از روش تحقیق کیفی فراترکیب که خود از پنج مرحله (شناسایی اهداف، بررسی نوع و نحوه نمونه گیری، متودولوژی، تحلیل محتوا، و تحلیل نتایج) تشکیل شده است، مورد بررسی قرار گرفت و 11 مولفه شناسایی شدند که عبارت بودند از تمرکزگرایی، خصوصی سازی، گسترش فناوری اطلاعات، تقاضا محوری، خدمات مشاوره ای، ترویج تکثرگرا، تقویت تعاملات ترویج با مراکز تحقیقاتی، اصلاح سیاست ها، انجام حمایت های زیست محیطی، مدیریت دانش و افزایش سطح پوشش مناطق روستایی. در مرحله دوم با استفاده از نظر کارشناسان اجرایی و اعضای هیات علمی ترویج کشاورزی ایران (N=22)، میزان توافق نسبت به عوامل استخراج شده در نظام ترویج ایران، با استفاده از تکنیک دلفای به دست آمد. نتایج به دست آمده در این مرحله مشخص نمود که در مورد مولفه های تقویت تعاملات ترویج و تحقیق، اصلاح سیاست ها، ترویج تکثر گرا، تمرکز زدایی و سرمایه گذاری، توافق بیش از 90 درصدی در بین کارشناسان، وجود داشت. در مرحله سوم، وضعیت فعلی نظام ترویج کشاورزی ایران نسبت به هر یک از مولفه های شناسایی شده در تحول نظام ترویج سایر کشورها، مورد بررسی قرار گرفت و مشخص گردید که در نظام فعلی ترویج کشاورزی ایران، توجه به تمرکز زدایی، خصوصی سازی و تقویت تعاملات، بیشتر از سایر مولفه ها باید مورد اهمیت قرار گیرد. در نهایت در مرحله چهارم، از تلفیق راهبردها، زمینه ها و مولفه های شناسایی شده و مورد توافق، نظریه تحول آفرینی نظام ترویج کشاورزی بر اساس الگوی اشتراوس و کوربن، به دست آمد. کلمات کلید: مولفه، تحول آفرینی، نظام ترویج کشاورزی