بررسی عملکرد بذری ارقام پیاز روز کوتاه در تاریخ های مختلف کاشت در مناطق معتدل سرد ایران

این تحقیق به منظور بررسی امکان تولید بذر از ارقام پیاز روزکوتاه آزاد گرده افشان با انتقال سوخ این ارقام در زمان تولید از مناطق جنوبی(دزفول و ایرانشهر) به مناطق معتدل سرد در راستای بررسی اثر تاریخ های مختلف کاشت بر عملکرد بذری ارقام پیاز روز کوتاه انجام شد. پژوهش به صورت آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و در چهار منطقه شامل استان البرز(کرج)، آذربایجان شرقی(خسرو شهر)، اصفهان و فارس( زرقان) در طی دو سال 1391 و 1392 انجام شد. در این آزمایش فاکتور اصلی به تاریخ کاشت در چهارسطح شامل اول مهر، 15 مهر،30 مهر و 15 آبان و فاکتور فرعی به ارقام پیاز در دو سطح شامل پیاز تگزاس ارلی گرانو 502 و قرمز ایرانشهر اختصاص داشت. نتایج مقایسه میانگین مرکب نشان دادند در بین مناطق کاشت، کرج در استان البرز با عملکرد بذری 24/1087 کیلوگرم در هکتار برترین منطقه که با منطقه زرقان در استان فارس همگروه و با سایرمناطق تفاوت معنی داری داشت. نتایج نشان دادند رقم تگزاس ارلی گرانو نسبت به جمعیت قرمز ایرانشهر از نظر اغلب صفات ازجمله عملکرد بذری (47/637،54/1130کیلوگرم درهکتار)، قطرچتر(59/60، 61/72 میلی متر) وتعدادکپسول درچتر (36/223،44/317 عدد) از برتری معنی داری برخوردار است. با توجه به معنی دار بودن اثر متقابل سال × رقم × تاریخ کاشت برای صفت عملکردکل بذر، بیشترین مقدار این صفت، در سال اول ازکاشت رقم تگزاس ارلی گرانو در تاریخ اول به میزان 14/1631 کیلوگرم در هکتار مشاهده که با سایر تیمارها تفاوت معنی داری داشت. رقم تگزاس ارلی گرانو در دو سال آزمایش، بیشترین عملکرد بذری را در تاریخ کاشت اول داشت که به تدریج در تاریخ های کاشت بعدی از میزان آن کاسته شد. اما در جمعیت قرمز ایرانشهر در سال اول به دلیل بولتینک ناخواسته در زمستان و صدمه به گل آذین در تاریخ های کاشت اول و دوم، بیشترین عملکرد بذری در تاریخ سوم مشاهده شد اما در سال دوم جمعیت ایرانشهر مشابه با رقم تگزاس ارلی گرانو بیشترین عملکرد بذری را در تاریخ کاشت اول به میزان 33/1025کیلوگرم در هکتارداشت که به تدریج درتاریخ های کاشت بعدی از میزان آن کاسته شد. واژگان و مفاهیم کلیدی: ارقام روز کوتاه پیاز، عملکرد بذر، تاریخ کاشت ، مناطق معتدل سرد