بررسی عوامل اکولوژیک موثر در پراکنش جغرافیایی گونه های مختلف

عقربها از بندپایان سمی هستند که برنامه ریزی اصولی و مدیریت صحیح در جهت شناسایی، توسعه و بهره برداری از این منابع بیولوژیک ارزشمند می تواند یکی از اهداف اصولی موسسه به منظور تولیدات دارویی موثر و تهیه سرمهای درمانی مورد نیاز جامعه باشد. این تحقیق در 9 استان کشور شامل استانهای ایلام، خوزستان، بوشهر، چهار محال و بختیاری، لرستان، هرمزگان ، کهکیلویه و بویر احمد، فارس و کرمان انجام شد که با استفاده از دستگاه موقعیت یاب جهانی (GPS) محل و موقعیت گونه های مختلف عقرب مشخص گردید، سپس نقشه پراکندگی آنها با استفاده از نرم افزار ArcGIS 9.3 ترسیم شد. لایه های اطلاعاتی نظیر توپوگرافی، زمین شناسی، اقلیم(دما، بارندگی و رطوبت)، خاک، پوشش وکاربری اراضی از استان های فوق تهیه شد و با رویهم قرار دادن این نقشه ها با نقشه پراکنش گونه های مختلف عقرب میزان تاثیر هر کدام از عوامل محیطی در پراکنش جغرافیایی هر عقرب مشخص گردید. از این 9 استان 32گونه جمع آوری شد.تعداد گونه هایی که قبلا از استانهای کرمان، فارس، کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر، هرمزگان و خوزستان گزارش شده بیش از گونه های جمع آوری شده در این مطالعه بود. نقشه های تهیه شده بر اساس عوامل اکولوژیک نشان می دهد که عقرب Hottentotta saulcyi در استان لرستان ، Mesobuthus eupeus phillipsii در استانهای کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان ، M.eupeus persicus در استانهای هرمزگان و کرمان ، Hemiscorpius lepturus در استان چهارمحال و بختیاری ، Buthacus macrocentrus در استان بوشهر ، Odontobuthus bidentatus در استان فارس ، Compsobuthus matthiesseni در استان ایلام در محدوده وسیعی از نقشه های طبقه بندی شده جهت، شیب، دما، بارندگی، بافت خاک ، ارتفاع و زمین شناسی، پوشش و کاربری اراضی پراکنده هستند.لازم به ذکر است در این مطالعه علاوه بر تعیین اثر پارامترهای محیطی بر پراکندگی گونه های مختلف، بانک اطلاعاتی تهیه شده است که می تواند به عنوان ابزاری کارا و موثر در مدل سازی و تعیین ارتباط گونه ها و محیط بکار رود.کلمات کلیدی: عوامل اکولوژیک، سیستم اطلاعات جغرافیایی، عقرب، پراکندگی