بررسی ویژگی های روغن و اسیدهای چرب هسته دو ژنوتیپ خرمای تجاری استان کرمان

هسته خرما به عنوان ضایعات در کارگاه های بسته بندی و فرآوری خرما و بخشی از خرمای نامرغوب زیردرختی تولید می شود که عمدتا دور ریخته شده یا در خوراک دام مورد استفاده قرار می گیرد. در این پژوهش، ویژگی های فیزیکی و ترکیب شیمیایی هسته ارقام خرمای مضافتی (جیرفت و بم) و کلوته مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. همچنین پس از استخراج روغن از هسته ارقام مذکور، ویژگی های روغن هسته و نیز ترکیب اسیدهای چرب آن بررسی شد. هسته ارقام خرمای مضافتی و کلوته ‮‭6/23- 9/80‬ درصد از وزن میوه را تشکیل دادند. وزن هسته ها در محدوده ‮‭0/73-0/84‬ گرم، طول ‮‭1/94 -2/10‬ سانتی متر و عرض ‮‭0/73-0/85‬ سانتی مترگزارش شد. هسته ارقام خرمای مضافتی و کلوته به طور متوسط حاوی ‮‭4/84‬ درصد پروتیین‮‭22‬،/‮‭12‬ درصد چربی، ‮‭27/58‬ درصد فیبر، ‮‭80/76‬ درصد کربوهیدرات، ‮‭1/18‬ درصد خاکستر و ‮‭1/72‬ درصد رطوبت بود. روغن هسته ارقام خرمای مضافتی و کلوته به رنگ زرد و به حالت نیمه جامد و دارای ضریب شکست ‮‭1/459‬ بود. متوسط ویژگی های شیمیایی روغن حاصله عبارت بود از: ارزش یدی ‮‭153‬/،‮‭55‬ عدد صابونی ‮‭228/067‬ و عدد پراکسید‮‭15/537‬. اسیدهای چرب اصلی در روغن هسته خرما شامل ‮‭48/10-50/50‬ درصد اولییک اسید، ‮‭14/00-15/80‬ درصد لوریک اسید‮‭70‬،/‮‭10/80-11‬ درصد پالمیتیک اسید، ‮‭10/60-10/90‬ درصد میریستیک اسید، ‮‭7/70-8/20‬ درصد لینولییک اسید و‮‭3/00-3/40‬ درصد استیاریک اسید بودند. لینولنیک، پالمیتولییک، آراکیدونیک، کاپریلیک و کاپریک اسیدها به میزان ناچیز و به ترتیب با مقادیر متوسط 5/،‮‭3 0‬/،‮‭0/3 0‬ ، ‮‭0/5‬ و ‮‭0/3‬ درصد در روغن هسته ارقام خرمای مضافتی و کلوته یافت شدند. روغن هسته خرمای کلوته در مقایسه با روغن هسته خرمای مضافتی دارای مقادیر بالاتری از اسیدهای چرب اشباع (کاپریلیک، کاپریک، لوریک) بود. واژه های کلیدی: هسته خرما، روغن هسته خرما، ترکیب اسید چرب، خرمای مضافتی، خرمای کلوته