بررسی کارآیی قطره چکانها در سیستم آبیاری قطره ای زیرسطحی(SDI)بر روی درختان فندق

در سیستم های آبیاری قطره ای زیرسطحی(SDI)، گرفتگی قطره چکان ها ناشی از تجمع و تراکم ریشه ها در مجاورت قطره چکانها و نفوذ ریشه به داخل آنها از مهمترین مشکلات بهره برداری و توسعه این سیستم ها می باشد. این طرح تحقیقاتی بصورت بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار بر روی درختان فندق در محل معاونت آب و خاک طی 3 سال اجرا شد. تیمارهای اصلی شامل دو تیمار آبیاری با دو نوبت استفاده ازترفلان در اول و آخر فصل آبیاری (مقدار 750 سی سی ترفلان در 12 لیتر آب مخلوط و به مدت 25 دقیقه با استفاده از پمپ تزریق به تیمارهای سم زدایی تزریق شد) و آبیاری بدون ترفلان و تیمار های فرعی شامل چهار نوع قطره چکان (NETAFIM, CHAMSA ، ROOT GUARD، MONDRAGON) انجام شد. تغییرات میزان آب آبیاری نسبت به زمان در طول دوره رشد توسط کنتور حجمی در ابتدای هر تیماراندازه گیری و در پایان هر سال از تیمارهای مختلف نمونه های تصادفی جهت تعیین گرفتگی فیزیکی، و نفوذ ریشه ها به درون قطره چکانها و لوله های آبده، یکنواختی توزیع آب مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که قطره چکان نتافیم دارای کمترین ضریب تغییرات ساخت بوده و در طبقه متوسط و دو قطره چکان روت گارد و موندراگون در طبقه نسبتا بد قرار گرفتند. نتایج آزمایشات ضریب یکنواختی توزیع آب نشان داد که قطره چکان نتافیم و روت گارد دارای ضریب یکنواختی بالا می باشند و بر اساس طبقه بندی ارایه شده توسط برالت (1986) در طبقه خوب و قطره چکان موندراگون در طبقه متوسط قرار گرفت. نتایج تغییرات دبی قطره چکان ها نشان داد که قطره چکان نتافیم جز قطره چکان های خوب و دوقطره چکان روت گارد و موندراگون مشابه هم بوده و جز قطره چکان های قابل قبول محسوب می شوند و قابل توصیه و کاربرد می باشند. بیشترین پراکنش ریشه درختان فندق در محدوده 50 سانتی متری از تنه درخت و در عمق 10 تا 50 سانتی متری زیر سطح خاک مشاهده شد. تجمع و تراکم ریشه اطراف لترال ها و مجاورت قطره چکان ها نسبتا زیاد بود. به دلیل تراکم زیاد ریشه های غشایی و باریک در مجاورت قطره چکانها، نفوذ ریشه هابه داخل قطره چکانها در تمام تیمارها مشاهده شد. نتایج گرفتگی قطره چکانها نشان دادکه گرفتگی در هر دو تیمار آب (شاهد) و ترفلان در همه قطره چکانهااتفاق افتاده ولی میزان گرفتگی در تیمار ترفلان در تمام قطره چکان ها کمتر می باشد. ترفلان باعث کاهش نفوذ ریشه به داخل قطره چکان شده ولی نتوانسته از نفوذ ریشه به داخل قطره چکان جلوگیری نماید. بنابر این برای توصیه ترفلان و مدیریت استفاده از آن نیاز به انجام تحقیقات کاملتری در خصوص تکرار بیشتر استفاده در فصل آبیاری، میزان و غلظت استفاده و یا استفاده تواما ترفلان و اسیدها در طول فصل آبیاری می باشد. گرفتگی قطره چکان نتافیم در هر دو تیمار آب و ترفلان در مقایسه با بقیه قطره چکانها کمتر بوده و شرایط بهتری حادث شده است. در مجموع نتایج حاصل از مشخصه های هیدرولیکی و گرفتگی قطره چکان ها نشان از برتری قطره چکان نتافیم از بقیه قطره چکان ها دارد. واژه های کلیدی :آبیاری قطره ای زیرسطحی SDI، ترفلان، قطره چکان های زیرسطحی، سم زدایی،گرفتگی قطره چکان ها