گزارش نام گذاری و آزادسازی لاین جدید گندم دوروم ‭14-90-DM ‬جهت کشت در اقلیم معتدل کشور

لاین ‮‭90-14‬‭-DM ‬ژنوتیپی است با منشا مرکز بین المللی تحقیقات ذرت و گندم ‭(CIMMYT) ‬و با شجره 9‭_INTER_‬‮‭16‬‭/SNITAN/‬9‭/USDA‬‮‭3/595‬‭/D‬‮‭3.67‬‭/RABI//CRA/‬4‭/ALO/‬5‭/HUI/YAV_‬‮‭6/1‬‭/ARDENTE/‬7‭/HUI/YAV‬‮‭8/79‬‭/POD ‬و تاریخچه انتخاب ، ‭CDSS‬‮‭02‬Y‮‭00154‬‭S-‬0‭Y-‬0‭M-‬‮‭21‬‭Y-‬0‭Y ‬که در چهلمین خزانه بین المللی مشاهده ایی گندم دوروم ویژه مناطق آبی (‮‭40‬‭th IDSN) ‬در سال زراعی ‮‭1387-88‬در4 ایستگاه تحقیقاتی گنبد، زرقان، کرج و نیشابور مورد ارزیابی قرار گرفت و با میانگین عملکرد ‮‭7547‬ کیلوگرم در هکتار به آزمایش مقایسه عملکرد مقدماتی سراسری سال زراعی ‮‭1388-89‬ راه یافت. در این مرحله نیز لاین مذکور با عملکرد ‮‭9666‬ کیلو گرم در هکتار به همراه تعداد ‮‭35‬ لاین دیگر انتخاب و به مرحله بعد ( آزمایش مقایسه عملکرد پیشرفته سراسری اقلیم معتدل) وارد گردید. در آزمایش مقایسه عملکرد پیشرفته که در سال زراعی ‮‭1389-90‬ اجرا شد، لاین مورد نظر با میانگین عملکرد ‮‭6768‬کیلوگرم در هکتار بعنوان یکی ‮‭18‬ لاین انتخابی وارد آزمایش سازگاری و مقایسه عملکرد لاین های امید بخش گندم دوروم در اقلیم گرم ‭((ERDYT-M ‬شد. در آزمایش سازگاری ‭(ERDYT-M) ‬که برای دو سال زراعی ‮‭1390-91‬ و ‮‭1391-92‬ در چهار ایستگاه تحقیقاتی مناطق معتدل کشور شامل اصفهان، کرج، کرمانشاه و نیشابور اجرا گردید، این لاین با میانگین عملکرد ‮‭7938‬ کیلوگرم در هکتار حدود شش درصد برتر از شاهد دنا (با عملکرد ‮‭7478‬کیلوگرم در هکتار) بود. نتایج تجزیه پایداری نیز در دو سال و چهار منطقه نشان داد که لاین جدید دارای پایداری عملکرد دانه مطلوبی است. بررسی های متعدد کیفیت نیز حاکی از آن بود که از نظر کیفیت سمولینا، این لاین در گروه خوب قرار دارد. بطوریکه میانگین درصد پروتیین آن ‮‭12/1‬ بود. از نظر واکنش به بیماری های زنگ از جمله زنگ زرد و زنگ قهوه ای نیز وضعیت مطلوبی داشته و به هردو زنگ مقاومت نشان داده است. با توجه به خصوصیات مطلوب بویژه عملکرد دانه بالا، لاین ‮‭90-14‬‭-DM ‬به عنوان لاین کاندیدا برای نامگذاری در فرآیند تکثیر بذر و بررسیهای تحقیقی- تطبیقی و تحقیقی-ترویجی قرارگرفت. بررسی های تحقیقی تطبیقی و تحقیقی- ترویجی در مزارع زارعین مناطق مختلف نیز برتری این لاین را در مناطق معتدل نسبت به شاهد دنا نشان داد. لاین جدید در بررسی های تحقیقی تطبیقی ‮‭39‬ درصد و در بررسی های تحقیقی- ترویجی چهار درصد برتر از شاهد بود. در مجموع با توجه به نتایج مطالعات انجام شده که نشان دهنده پتانسیل عملکرد بالا، سازگاری و پایداری عملکرد بالا و مقاومت به بیماری های زنگ زرد و زنگ قهوه ای می باشد، نامگذاری آن برای کشت در مناطق معتدل کشور پیشنهاد می گردد.