بررسی سازگاری و عملکرد پروونانس های گونه های صنعتی اکالیپتوس درنواحی مختلف اکولوژیکی ایران (فاز دوم)- مطالعات استان یزد

فاز اول طرح که از سال ‮‭1387‬ لغایت ‮‭1389‬ به طول انجامید، نسبت به کاشت گونه ها و پروونانس های زیر در شرایط تصفیه خانه فاضلاب یزد اقدام گردید‭: E. sargentii‬، ‭E. suggrandis ssp. suggrandis (code: ‬‮‭19409‬)، ‭E. rubida (‬‮‭166‬‭-sh)‬، ‭ E. saligna ig. botryoides (‬‮‭20762‬)، ‭E. saligna (‬‮‭171‬‭-sh)‬، ‭E. macarthurii‬، ‭E. microtheca‬، ‭E. viminalis ssp. viminalis (‬‮‭15211‬)، ‭E. camaldulensis (‬‮‭41‬‭-zh). ‬طرح در قالب بلوک های کامل تصادفی و در چهار تکرار با کاشت هشت گونه و پروونانس به تعداد‮‭36‬ اصله در هر تکرار به فاصله 3ا3 اجرا گردید. نتایج بررسی های به عمل آمده در فاز اول، برتری گونه های ‭E.camaldulensis ‬‮‭41‬‭-zh ‬،‭E. sargentii ‬و‭E.microtheca ‬نسبت به سایرین در درصد زنده مانی به ترتیب با 6/،‮‭95/8 98‬ و ‮‭94/4‬ درصد نشان داد. درصد زنده مانی بالا و میزان رشد مطلوب، عامل اصلی معرفی این سه گونه در شرایط اقلیمی یزد و آبیاری با پساب بوده است. در فاز دوم طرح که از سال ‮‭1390‬ تا ‮‭1393‬ ادامه یافت، میزان زنده مانی، میزان رشد (ارتفاع، قطر یقه، قطر تاج پوشش و قطر برابر سینه) و کیفیت چوب مورد توجه قرار گرفت. در پایان سال ‮‭1392‬ به دلیل بروز یخبندان شدید و بارش برف، تمامی پایه های باقی مانده از گونه های مختلف، دچار سرمازدگی شده و بخش های هوایی خود را از دست دادند. با کف بر کردن آنها در ابتدای سال ،‮‭1393‬ تعداد و متوسط ارتفاع جست ها نیز مورد توجه قرار گرفت. نتایج بررسی های به عمل آمده نشان داد که تا قبل از یخبندان، گونه های‭E.camaldulensis ‬‮‭41‬‭-zh ‬، ‭E. sargentii‬و‭E.microtheca ‬به ترتیب از درصد زنده مانی ‮‭08‬/،‮‭89/71 83‬ و ‮‭64/71‬ درصد برخوردار بودند. بیشترین میزان رشد ارتفاعی مربوط به گونه ‭E.camaldulensis ‬‮‭41‬‭-zh ‬با ‮‭7/95‬ متر و کمترین آن مربوط به گونه ‭E.microtheca ‬با ‮‭4/58‬ متر بود. میانگین ارتفاعی ‭ E. sargentii ‬برابر ‮‭5/44‬ متر بود. بیشترین رشد قطری مربوط به ‭E. sargentii‬با ‮‭3/93‬ متر و کمترین آن مربوط به گونه ‭E.camaldulensis ‬‮‭41‬‭-zh ‬با ‮‭3/43‬ متر بود. گرچه گونه ‭E. sargentii ‬دارای عادت رشد درختچه ای می باشد، با این وجود مجموع قطر برابر سینه آن ‮‭15/65‬ سانتی متر اندازه گیری شد که نسبت به سایر گونه ها اختلاف معنی داری را نشان داد. این مقدار برای ‮‭47/10‬ ‭E.camaldulensis ‬‮‭41‬‭-zh ‬سانتی متر اندازه گیری شد. از نظر کیفیت چوب که بر مبنای تعداد انشعاب مورد توجه قرار گرفته است، گونه ‭E. sargentii ‬با متوسط ‮‭2/78‬ عدد بیشترین تعداد انشعاب را به خود اختصاص داده است، در حالی که گونه ‭E.camaldulensis ‬‮‭41‬‭-zh ‬با متوسط ‮‭1/1‬ کمترین تعداد و مناسبترین کیفیت را به خود اختصاص داده است. در میان گونه های ذکر شده، گونه‭E.camaldulensis ‬‮‭41‬‭-zh ‬با متوسط 7 جست در هر پایه، بیشترین تعداد و ‭E. sargentii ‬با متوسط‮‭6/2‬ در هر پایه کمترین تعداد را در پایان سال اول پس از برش تولید نمودند. ارتفاع جست ها نیز در پایان سال اول پس از برش، برای گونه های‭E.camaldulensis ‬‮‭41‬‭-zh ‬، ‭E. microtheca ‬و ‭E. sargentii ‬به ترتیب ‮‭170‬ ، ‮‭143/3‬ و ‮‭87/3‬ سانتی متر اندازه گیری شد. با توجه به اطلاعات کسب شده گونه ‭E.camaldulensis ‬‮‭41‬‭-zh ‬نسبت به سایر گونه های سازگار، از شرایط مطلوبتری برخوردار و امکان استفاده از آن در شرایط اقلیمی مشابه محل اجرای پژوهش و همچنین آبیاری با فاضلاب و پساب های خانگی و صنعتی وجود دارد. واژه های کلی دی: پساب، زنده مانی، ارتفاع، قطر، تاج پوشش، کیفیت، جست دهی