مطالعه دریاچه سد خاکی توده بین استان زنجان به منظور امکان آبزی پروری

دریاچه سد توده بین از بخش مرکزی شهرستان ابهر در استان زنجان یکی از مخازن آبی است که با اهداف شیلاتی مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا سعی گردید تا خصوصیات زیستی و غیرزیستی دریاچه مورد بررسی قرار گیرد. تعداد متعددی از پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب سنجش شده و خصوصیات زیستی دریاچه و موجودات آن شامل جوامع پلانکتونی ، کفزیان، ماهیان شناسایی شدند، بررسیهای انگلی و باکتریولوژی ماهیان دریاچه انجام گرفت. در نهایت برآورد پتانسیل شیلاتی دریاچه به منظور رهاسازی بچه ماهیان ارایه گردید. نتایج بررسی پلانکتونها غالبیت شاخه ‭Bacillariophyta ‬را طی ماههای مطالعه نشان داده است. تراکم فیتوپلانکتونهای لایه سطحی (‮‭2/1‬ تا ‮‭12/5‬ میلیون سلول در لیتر) بیشتر از عمق ‮‭10‬ متر شمارش گردید که در بین آنها دو جنس ‭(Cyclotella) ‬و ‭(Dinobryon) ‬بیشترین میانگین تراکم را داشتند. جنسهای ‭(Keratella) ‬و ‭(Polyathera) ‬از زیوپلانکتونها بیشترین تراکم را داشته است. نتایج بررسی کفزیان دریاچه میانگین زیتوده از ‮‭5/5‬ تا ‮‭29/5‬ گرم در متر مربع را نشان داده که بیشتر مربوط به گروه شیرنومیده بوده است. نتایج بررسیهای ماهی شناسی وجود گونه های معمول در پرورش ماهیان گرم آبی شامل کپور، سرگنده ، فیتو فاک و گونه هرز کاراس را نشان داد. مقایسه کیفیت آب دریاچه توده بین با الگوی استاندارد، مطلوبیت آب دریاچه را برای آبزی پروری نشان داده است. بر این اساس میانگین مقدار اکسیژن همواره بالاتر از 8 میلی گرم در لیتر بوده، میانگین فسفات، نیتروژن کل و سختی آب بترتیب در حد ‮‭09 0/04‬/،‮‭2 0/8 0‬ و ‮‭237 9‬ میلی گرم در لیتر، هدایت الکتریکی آب دریاچه ‮‭596 50‬ میکروموس، مقدار سیلیس در حد میانگین ‮‭7/4 5/3‬ میلی گرم در لیتر بوده است. در مورد اکثر فاکتورهای هیدرو شیمی تفاوت معنی دار مقادیر در دو لایه سطحی و عمقی مشاهده شده است. مقدار میانگین تولید اولیه اکسییژنی لایه سطحی حدود ‮‭0/73‬ میلیگرم در لیتر محاسبه شد و مقدار میانگین کلروفیل ‭a ‬کل دوره ‮‭7/04 3/2‬ میکروگرم در لیتر سنجش گردید. بر اساس مقدار کلروفیل ‭a ‬، زیتوده کفزیان و ذخایر ماهیان موجود در دریاچه میتوان تولید طبیعی دریاچه را تا 5 تن ماهی گرم آبی در نظر گرفت. با توجه به شرایط اقلیمی و درجه حرارت پایین منطقه، تنها یک دوره 4 ماهه برای رشد ماهیان گرم آبی فراهم بوده در حالیکه علی رغم دوره یخبندان ‮‭122‬ روزه می توان دو دوره سه ماهه پرورش ماهی سرد آبی را برنامه ریزی نمود. توان تولید ماهی قزل آلا در قفس حدود ‮‭40‬ تن برآورد شده که استراتژی های مختلف رهاسازی توصیه شده است.