ارزیابی عملکرد و شاخص های عملکرد ارقام گندم درقالب طرح انتخاب مشارکتی ارقام در مزارع گندم کشاورزان استان تهران

پروژه حاضر در طی سال زراعی ‮‭1393-94‬ در قالب یک طرح "انتخاب مشارکتی ارقام‭"(Partcipatory varietal selection) ‬در سه مزرعه متعلق به کشاورزان پیشرو (مزرعه آقای طباطبایی در روستای احمدآباد وسط از توابع شهرستان ورامین، مزرعه آقای نظام مافی در روستای حاجی آباد سالار تحت پوشش مرکز خدمات جهاد کشاورزی بخش جواد آباد و مزرعه آقای توکلی نیک در روستای قیصرآباد از توابع شهرستان ری و تحت پوشش مرکز خدمات جهاد کشاورزی شهرستان ری) در سطح مناطق جنوب و جنوب شرق استان تهران اجرا گردید. بذور ارقام گندم مورد نیاز از طریق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران تهیه و در اختیار کشاورزان قرار گرفت. در هر یک از مزارع فوق شش رقم و لاین گندم اصلاح شده که کشت آنها در سطح دشت ورامین و شهرری و پاکدشت متداول است و عمده کشت استان را تشکیل می دهند، کشت و مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل نتایج سه مزرعه نشان داد که ارقامگندم آبیمعرفیشده برایشرایطنرمالاز جمله سیوند و پارسی و تا حد کمتری بهار وقتیتحتتنشکم آبی آخرفصلقرارگیرند،عملکردآنهاکاهش شدیدنشاندادهوبهکمترازچهارتندرهکتار خواهدرسید،ضمناینکهوزندانهغیراستانداردی نیزدراینشرایط نشانمیدهند. براین اساس اکیدا توصیه می شود که در مزارع مواجه با کم آبی فصل بهار تنها از رقم سیروان و در مرحله بعد از لاین‮‭82-9‬‭-WS ‬استفاده شود و تنها در صورت اضطرار و عدم دسترسی به این ارقام از رقم پیشتاز و در مرحله آخر رقم بهار. ترتیب اولویت بندی ارقام برای منطقه جنوب و جنوب شرق استان تهران و مناطق با شرایط اقلیمی مشابه برای مزارع دارای آب کافی بویژه در طی اردیبهشت و خرداد ماه به صورت زیر توصیه می شود : 1- سیوند، 2- پارسی، 3- بهار و 4- پیشتاز. از سوی دیگر این نتایج نشان داد که رقم بهار از عملکرد بسیار خوبی در حد پارسی و حتی در برخی گزارشات بیشتر از آن برخوردار بوده، اما به دلیل کیفیت پایین تر نانوایی آن و اهمیت این موضوع در سبد خانوار، در اولویت پایین تری قرار گرفت. همچنین رعایت تاریخ کاشت از اصول اولیه تولید عملکرد مطلوب و ضامن دستیابی به بالاترین پتانسیل عملکرد ارقام فوق است. به طور کلی بهترین تاریخ کاشت برای این ارقام در منطقه دشت ورامین و ری نیمه دوم آبان ماه می باشد. واژه های کلیدی: گندم، انتخاب مشارکتی ارقام، تنش خشکی، منطقه معتدل، تحقیقی ترویجی