ارزیابی اقتصادی تولید بادام با استفاده از شاخصهای مزیت نسبی در استان چهارمحال و بختیاری

ایران در سال ‮‭2011‬ میلادی در آسیا رتبه اول و در جهان پس از کشورهای آمریکا و اسپانیا رتبه سوم تولید بادام را دارا بوده است. در این سال ؛ سه کشور آمریکا، اسپانیا و ایران حدود ‮‭56‬ درصد کل تولید بادام را در اختیار داشته اند. استان چهارمحال و بختیاری پس از استان فارس، دومین تولید کننده بادام در کشور محسوب می شود. کل سطح زیر کشت باغات بارور استان در سال ‮‭1391‬ معادل ‮‭32618‬ هکتار بوده که محصول بادام با ‮‭11271‬ هکتار سطح زیر کشت، به تنهایی حدود ‮‭34/5‬ درصد سطح زیر کشت محصولات باغی استان را تشکیل داده است. با توجه به اهمیت محصول بادام در معیشت بخش قابل توجهی از مردم استان و وجود شبهه توجیه پذیر نبودن تولید بادام در استان به ویژه پس از واقعی شدن قیمت نهاده های کشاورزی، این تحقیق با هدف بررسی مزیت نسبی تولید این محصول ارز آور و نیز مطالعه بهره وری عوامل تولید آن صورت گرفته است. جهت بررسی مزیت نسبی تولید بادام در استان، ابتدا ماتریس تحلیل سیاستی ‭(PAM) ‬برای محصول مورد نظر با استفاده از قیمت های بازاری و قیمت های سایه ای محاسبه و بر اساس آن شاخص های خالص سود اجتماعی ‭(NSP)‬، تحلیل هزینه منفعت اجتماعی ‭(SCB) ‬و هزینه منابع داخلی ‭(DRC) ‬با سه سناریوی نرخ جاری ارز، نرخ برابری قدرت خرید مطلق و نرخ برابری قدرت خرید نسبی برآورد گردیدند. شاخص های ‭DRC ‬و ‭SCB ‬در هر سه سناریوی مورد نظر، کوچکتر از یک و بزرگتر از صفر می باشند و شاخص ‭NSP ‬نیز بزرگتر از صفر به دست آمده است. در بررسی بهره وری نهاده های تولید بادام استان از تابع تولید کاب- داگلاس استفاده شده است. نتایج این تخمین نشان می دهد که تنها متغیر سطح زیر کشت در سطح 5 درصد معنی دار است. ضمن آنکه از نیروی کار و ماشین آلات کشاورزی در تولید محصول بادام به صورت غیر بهینه استفاده می شود. محاسبات انجام شده بیانگر آن است که بیشترین بهره وری مربوط به زمین و کمترین مقدار بهره وری به کود حیوانی اختصاص یافته است. واژه های کلیدی: مزیت نسبی، بادام، استان چهارمحال و بختیاری