گزارش نامگذاری و آزادسازی رقم جدید چندجوانهای چغندرقند مقاوم به بیماری ریزومانیا (مطهر)

به منظور تهیه یک رقم مولتی ژرم مقاوم به بیماری های ریزومانیا و پوسیدگی ریشه در چغندرقند، در سال ‮‭1385‬ یازده رقم تجاری مقاوم به بیماری های مذکور با بوتههای نرعقیم ژنتیکی موجود در دو لاین اوتایپ (لاین های ‮‭231‬ و ‮‭261‬) تلاقی و بذر از روی پایه اوتایپ بهشکل تکبوته برداشت و تعداد ‮‭364‬ ترکیبF1تهیه شد.ترکیباتF1در سال ،‮‭1386‬ در مزرعه با آلودگیطبیعی به بیماری ریزومانیا و پوسیدگی ریشه در تربت جام ارزیابی شدند. براساس نتایج ارزیابی، تعداد بیست F1 انتخاب و در پایان فصل، ریشههای سالم و خوشف رم هر یک از آنها گزینش شد. در سال ،‮‭1387‬ریشه های هر ترکیب F1جهت بذرگیری به یک قطعه ایزوله انتقال یافت و در زمان برداشت، بوتههایی با گردهدهی خوب که از قبل در هر توده شناسایی شده بودند بهصورت تک بوته بذرگیری شدند و به این ترتیب تعداد ‮‭45‬ فامیل نیمهخواهری تهیه شد. این فامیلها در سال ،‮‭1388‬ در قالب یک آزمایش با چهار تکرار در مزرعه با آلودگی طبیعی در تربت جام از نظر مقاومت به بیماری و عملکرد مقایسه و از میان آنها دو فامیل تحت شماره ‮‭1571‬ و ‮‭1566‬ بهعنوان فامیلهای برتر گزینش و بهعنوان جمعیتهای آزاد گردهافشان به ترتیب تحت ک دهای ‭SBSI‬‮‭029‬ و ‭SBSI‬‮‭030‬شمارهگذاری شدند. طی سال های ‮‭1391‬ و ،‮‭1392‬ این دو رقم به همراه دو شاهد حساس داخلی، یک رقم متحمل داخلی (جام) و یک رقم مقاوم خارجی ‭(Aras‬‮‭101‬) در سه منطقه آلوده خراسان، فارس و آذربایجانغربی و منطقه غیرآلوده (کرج) در قالب آزمون تعیین ارزش زراعی ‭(VCU) ‬موردمقایسه محصولی قرار گرفتند. علاوه بر آن، در مزارع کشاورزان بهصورت نمایشی و ترویجی در کنار سایر رقمها کشت شدند. نتایج تجزیه واریانس مرکب آزمون تعیین ارزش زراعی برتری آماری رقم ‭SBSI‬‮‭029‬ را نسبت به سایر ارقام مورد بررسی نشان داد. عملکرد شکر این رقم ‭(SBSI‬‮‭029‬) در شرایط آلوده (‮‭8/40‬ ت ن در هکتار) بیشتر از شاهد مقاوم خارجی (‮‭7/66‬ ت ن در هکتار) و بیش از دو برابر رقم جام (‮‭3/65‬ ت ن در هکتار) بود. در مزارع نمایشی و ترویجی در حوزه عمل کارخانه قند چناران در سال ‮‭1392‬ این رقم توانست با عملکرد شکر معادل ‮‭14/62‬ ت ن در هکتار رقابت قابلقبولی با رقم خارجی تک جوانه ناگانو (با عملکرد شکر معادل ‮‭14/82‬ ت ن در هکتار)داشته باشد. در کشت نمایشی طی سال ‮‭1392‬ در روستای محمدآباد (حوزه کارخانه قند تربت جام)نیز عملکرد شکر رقم ‭SBSI‬‮‭029‬ برابر با ‮‭8/4‬ ت ن در هکتار و رقم تکجوانه دوروتی ‮‭10/6‬ ت ن در هکتار بود. این رقم در سال ‮‭1393‬ نیز در آزمایش ترویجی در حوزه کارخانه قند تربت جام عملکرد شکری معادل رقم خارجی ارس (7 تن شکر در هکتار) تولید کرد. این رقم دیپلویید چند جوانه مناسب کشت بهاره در مزارع آلوده به بیماری ریزومانیا می باشد.