کارآیی مصرف آب در تولید گندم زمستانه در منطقه نیمه خشک

ارتباط عملکرد محصول با آب مصرفی به صورت شاخص کارآیی مصرف آب و تابع تولید محصول در طراحی و مدیریت سامانه های آبیاری و نیز در مدیریت مصرف آب در سطح کلان کشور لازم و ضروری است. بنابراین، بررسی حاضر با هدف تعیین کارآیی مصرف آب ‭(WUE) ‬گندم با اعمال تیمارهای قطع آبیاری پس از مرحله ساقه روی‭(IC‬1)، پس از مرحله گلدهی ‭(IC‬2)، پس از مرحله خمیری ‭(IC‬3) و آبیاری کامل ‭(IC‬4) با تیمارهای آب مصرفی به اندازه ‮‭100‬‭(I‬1)، ‮‭75‬ ‭(I‬2)، و ‮‭50‬ ‭(I‬3) درصد مقدار تبخیر از تشتک بر روی دو رقم گندم تجن و شیرودی صورت گرفت. نتایج نشان داد با افزایش نوبتهای آبیاری از دو تا پنج، کارآیی مصرف آب کاهش یافت. به طور کلی، میانگین کارآیی از ‮‭0/58‬ تا ‮‭1/89‬ کیلوگرم بر متر مکعب بود. کارآیی مصرف آب دو رقم گندم تقربیا یکسان بود. با کاهش نسبت آب مصرفی به مقدار تبخیر از تشتک، ‭IC‬1 تا ‭IC‬4 افزایش یافت. کاربرد تیمار ‭IC‬4 تا ‭IC‬1 و نیز I1 تا I3 موجب افزایش ‭WUE‬گردید. کارآیی مصرف آب ‭IC‬4 برابر ‮‭0/92‬ کیلوگرم بر مترمکعب بود و کارآیی حاصل از ‭IC‬1، ‭IC‬2 و‭IC‬3 حدود 3/،‮‭56/9 58‬ و ‮‭31/2‬ درصد کارآیی حاصل از تیمار چهارم بود. کارآیی مصرف آب حاصل از تیمارI1 برابر ‮‭1/04‬ کیلوگرم بر متر مکعب بود. کارآیی حاصل از تیمارهایI2 و I3 حدود ‮‭20/6‬ و ‮‭43/6‬ درصد نسبت به تیمار 1 افزایش داشت. بر مبنای عملکرد دانه و سایر متغیرهای اندازه گیری شده در طول دو سال، توابع تولید مختلف به دست آمد که بیش از ‮‭93‬ درصد از تغییرات عملکرد بر مبنای آب مصرفی، سطح قطع آب در طول رشد گیاه و ارقام گندم قابل توجیه بود. سازگاری رضایت بخشی بین عملکرد گندم حاصل از توابع و مقادیر اندازه گیری شده، مشاهده گرددید. کلمات کلیدی: تابع تولید محصول، کارآیی مصرف آب، کم آبیاری، گندم