پروتکل تکثیر انبوه پایه های پاکوتاه کننده بومی سیب (آزایش و گمی آلماسی) و تولید نیمه انبوه آنها با استفاده از کشت بافت

تحقیق حاضر با هدف بررسی ثیر ریزنمونه ها شامل یک الی سه جوانه انتهایی و تنظیم کننده های رشد گیاهی بر کشت پایه های پاکوتاه کننده بومی ایران (آزایش، گمی آلماسی، مربایی و گل) در شرایط درون شیشه ای بررسی شد. در آزمایش مربوط به کشت مریستم به طول 3 میلی متر ثیر تیمارهای هورمونی ‮‭1 2‬، 0،/5 ،0‭) BAP ‬میلی گرم در لیتر) همراه با ‮‭1/0‬ ،0‭) NAA ‬میلی گرم در لیتر) و ‮‭0 1‬،/‮‭0 5‬،/‮‭25‬ ،0‭) Kinetin ‬میلی گرم در لیتر) و ‮‭25/0‬ ،0‭) Zeatin ‬میلی گرم در لیتر) بر مریستم های سه رقم آزایش، گمی آلماسی و سیب مربایی در شرایط درون شیشه ای در محیط کشت پایه ‭MS ‬مورد بررسی قرار گرفت. تیمار هورمونی 2‭) BAP ‬میلی گرم در لیتر) تفاوت معنی دار در سطح یک درصد، بر درصد جوانه زنی در رقم گمی آلماسی را نشان داد و بیشترین تعداد میانگره در سه رقم مربوط به تیمارهای هورمونی ‭kin ‬و ‭BAP ‬حاصل شد. همچنین تیمار 2‭) BAP ‬میلی گرم در لیتر) بیشترین اثر معنی دار را بر روی میانگین طول شاخه در دو رقم گمی آلماسی و مربایی به خود اختصاص داد. در آزمایشات مربوط به ریزازدیادی ثیر تیمارهای هورمونی ‮‭3 4‬، ،0‭) BAP ‬میلی گرم در لیتر) همراه با ‮‭0 5/0‬،/1 ،0‭) NAA ‬و 1 میلی گرم در لیتر) و ‮‭0 1‬،/5 ،0‭) Kin ‬میلی گرم در لیتر)، 1 ،0‭) BAP ‬و 2 میلی گرم در لیتر) به همراه ‮‭0 5/0‬،/1 ،0‭) NAA ‬و 1 میلی گرم در لیتر) و ‮‭0 1‬،/5 ،0‭) Kin ‬میلی گرم در لیتر)، ‮‭0 1‬،/‮‭0 5‬،/1 ،0‭) IBA ‬میلی گرم در لیتر) همراه با ‮‭1/0‬ ،0‭) NAA ‬میلی گرم در لیتر) به ترتیب بر ریزنمونه ها در مراحل استقرار، پرآوری و ریشه دهی چهار رقم آزایش، گمی آلماسی، سیب مربایی و سیب گل بررسی قرار گرفت. تیمار 4‭) BAP ‬میلی گرم در لیتر)، 1‭) NAA ‬میلی گرم در لیتر) و 1‭) Kin ‬میلی گرم در لیتر) بهترین تیمار در مرحله استقرار ریزنمونه ها برای هر سه رقم بود که با سایر تیمارهای هورمونی تفاوت معنی داری داشت. بهترین تیمار در مرحله پرآوری برای هر سه رقم آزایش، گمی آلماسی و سیب مربایی تیمار 2‭) BAP ‬میلی گرم در لیتر)، 1‭) NAA ‬میلی گرم در لیتر) و1‭) Kin ‬میلی گرم در لیتر) بود که تفاوت معنی دار در سطح یک درصد با دیگر تیمارها در آن مشاهده گردید. بیشترین درصد ریشه دهی (‮‭65/63‬)، بیشترین میانگین طول ریشه (‮‭32/32‬) و بالاترین میانگین تعداد ریشه (‮‭13/25‬) برای هر سه رقم مربوط به تیمار 1‭) IBA ‬میلی گرم در لیتر) و ‮‭1/0‬‭) NAA ‬میلی گرم در لیتر) به همراه زغال فعال بود. ثیر زغال فعال بر ریشه زایی و طول ریشه در مقایسه با ‭PVP ‬معنی دار بود. پس از بهینه سازی روش کشت بافت، پروتکل تولید انبوه برای رقم گمی آلماسی تدوین گردید و تعداد ‮‭2000‬ گیاهچه کشت بافتی تولید شد. امید است که با انعقاد قرارداد های انتقال دانش فنی تکثیر انبوه این پایه ها با شرکت های خصوصی به اهداف کشور در بازسازی باغ های قدیمی و احداث باغ های جدید در افزایش عملکرد باغ های سیب کشور دست یافت. واژه های کلیدی: پایه پاکوتاه کننده سیب آزایش و گمی آلماسی ، ریزازدیادی، تنظیم کننده های رشد گیاهی