برنامه راهبردی میگو و شاه میگوی آب شیرین

زیرشاخه سخت پوستان ، یکی از متنوع ترین گروههای جانوری است که میگوها و شاه میگوها از باارزش ترین آبزیان شیلاتی محسوب می شوند. این دو گروه از نظر اقتصاد شیلاتی اهمیت زیادی داشته و جز ده نوع اول آبزیان از نظر ارزش می باشند. در خلیج فارس و دریای عمان حدود ‮‭18‬ گونه میگوزیست می کند که 2 گونه ببری سبز وموزی دارای صید اقتصادی و بازار جهانی است . یک گونه دیگر( سفید هندی) نیز ارزش پرورشی دارد. بر اساس آمار ده ساله اخیر متوسط صید میگوهای تجاری در خلیج فارس حدود ‮‭7000‬ تن می باشد ، که با توجه به محدودیت ذخایر ، اهداف اصلی برنامه حفاظت از ذخایر و زیستگاههای میگو در خلیج فارس است و تاکید بر مدیریت صید و بهره برداری برای پایداری تولید مورد توجه می باشد. کنترل تعداد شناورها ، استانداردسازی ابزار و ادوات صید ، حفاظت از زیستگاهها و مناطق تخم ریزی ، نظارت و کنترل فصل آزادسازی و ممنوعیت صید از اولویت های برنامه است . بهبود مدیریت صید وبهره برداری ، میتواند فشار بیشتر بر ذخایر را کاهش داده و زمینه حفاظت از ذخایر وبهره برداری پایدار را ایجاد نماید. در این راستا اصلاح ساختار مدیریت بهره برداری و تغییر نگاه از منافع کوتاه مدت به بلند مدت ، همراه با تغییر سیاست های برداشت از دسترسی آزادانه به سامانه رعایت سهمیه صید ، اصلاح ساختار و تقویت تحقیقات برای اجرای پروژه های کاربردی و همسو با نیازهای بخش تولید از مجموعه اهداف اصلی ارتقا مدیریت صید وبهره برداری محسوب می گردد. توجه به پایداری بهره برداری بجای ایجاد اشتغال فصلی و موردی درکنار رعایت اصول و معیارهای تجربه شده جهانی برای بهره برداری از ذخایر ، مثل اجرای دقیق دستورالعمل های صید مسیولانه ، حفاظت از نوزادگاهها و مناطق حساس زیستگاهی از طریق شناخت چرخه زندگی ، خصوصیات زیستی و پایش دوره ای ذخایر از دیگر اهداف موثر در صید وبهره برداری پایدار از ذخایر میگو میباشد.ارتقا دانش و آگاهی بهره برداران ، مقابله با صید قاچاق ،رعایت دستورالعمل های آزاد سازی و ممنوعیت فصل صید ، بهبود شیوه های صید و استاندارد نمودن ابزار آلات صید میتواند از ایجاد خسارت بیشتر به زیستگاهها جلوگیری و افزایش و پایداری ذخایر را سبب شود درزمینه تکثیرو پرورش میگو، علاوه بر گونه های بومی برخی گونه های غیر بومی نیز در توسعه صنعت تکثیر و پرورش حایز اهمیت هستند ، که در این برنامه مورد نوجه قرار دارند. حدود ‮‭180/000‬ هکتار اراضی مستعد پرورش میگو از طول ‮‭1800‬ کیلومتر سواحل جنوبی کشور ، و نیز بخشی از سواحل ‮‭900‬ کیلومتری حاشیه دریای خزر برای توسعه پرورش میگو مناسب می باشد. در حال حاضر حدود ‮‭12000‬ هکتار از اراضی جنوب کشور و حدود ‮‭400‬ هکتار از اراضی استان گلستان برای پرورش میگو اماده سازی شده است . بدلایل پاره ای مشکلات مثل مسایل اقتصاد جهانی و داخل کشور ، بالا بودن نرخ تورم ، تامین هزینه های تولید و بالابودن بهره تسهیلات بانکی ، بروز بیماری و غیره این صنعت هنوز نتوانسته است جابگاه مناسب را پیدا کند.در بهترین سال تولید طی ده اخیر حدود ‮‭10/000‬ تن میگوی پرورشی تولید شده است . اصلاح ساختار تولید ، استفاده از گونه های با رشد بیشتر (گونه غیربومی) ، حل مشکلات نقدینگی بخش تولید ، تقویت ساختار تحقیقات از اهم بخش های برنامه برای توسعه صنعت و افزایش تولید می باشد. گستره وسیع اراضی غیرقابل کشاورزی ، شرایط آب و هوایی مناسب ، نیروی کار جوان ، انرژی نسبتا ارزان و غیره همه از عوامل و شرایط خدادادی برای توسعه پرورش میگو در کشور میباشد. بهبود ساختار سازمانی و ارتقاکارآمدی مدیریت در بخش های مختلف دولتی و غیردولتی از اهداف سازنده و تاثیر گذار بر بهره برداری بهینه از پتانسیل موجود میباشد. مجموعه عوامل دست اندرکار تولید میگوی پرورشی که وظایف نظارتی ، حمایتی یا راهبردی را برعهده دارند ، نیاز به تحول در سیاست گذاری و برنامه ریزی دارند. تشکل ها و اتحادیه ها بایستی مسیولیت های عملی بیشتری را پذیرفته و خود سکان هدایت و برنامه ریزی تولید را در دست گرفته و سازمان تولید را سامان دهند. گرچه حل مسایل و مشکلات بجا مانده از قبل یکی از نیازهای عمده دستیابی به اهداف توسعه و تولید پایدار است . اما شناسایی تولید کنندگان فعال و حمایت جدی و موثر از آنها و همچنین تعیین تکلیف سایت ها و مزارع غیرفعال میتواند زمینه تولید اقتصادی و مشارکت بیشتر تولید کنندگان واقعی را فراهم آورده ، و دیدگاههای منفی فعلی را تغییر دهد.تنوع در فرآوری و بازاریابی جهانی و توجه بیشتر به بازارگسترده داخلی میتواند انگیزه تولید بیشتر و اطمینان در تولید را برای بخش های مختلف تولید فراهم آورد . تقویت ساختار تحقیقات و توجه بیشتر به پروژه های کاربردی همسو با نیازهای بخش تولید ، میتواند بخشی از هزینه های آزمون و خطا را کاهش داده و شرایط لازم برای توسعه علمی تولید میگوی پرورشی فراهم آورد. شناسایی و حل مشکلات بخش های مختلف چرخه تولید ، مثل بهبود مدیریت مولدسازی و تکثیر ، ارتقا مدیریت پرورش ، غذا و تغذیه و رعایت استانداردهای بهداشتی و پیشگیری از بیماریها میتواند شرایط لازم را برای اقتصادی نمودن میگوی پرورشی وحضور مستحکم در بازار شدیدا رقابتی میگو را تامین نماید. از گروه شاه میگوها ، شاه میگوی آب شیرین که در تالاب انزلی و دریاچه پشت سد ارس زیست می کند دارای اهمیت تجاری و بازار صادراتی است . این گونه که صرفا جنبه صادراتی دارد ، در حال حاضر از دریاچه سد ارس برداشت می شود ، و سالانه حدود ‮‭250‬ تن از این محصول صادر میگردد. شناسایی منابع آبی مهم برای ذخیره دار نمودن و تولید شاه میگو ، ساماندهی بهره برداران ، دستیابی به روش های اقتصادی پرورش در شرایط کنترل شده از اهم بخش های برنامه توسعه بهره برداری از شاه میگوی آب شیرین می باشد. بهبود مدیریت صید و بهره برداری از ذخایر شناخته شده ، شناسایی بدنه های آبی مناسب برای ذخیره دار نمودن شاه میگوی آب شیرین و توجه به تحقیقات کاربردی برای تکثیر و تولید اقتصادی شا