بررسی مناسب ترین روش برداشت مکانیزه بقایای ذرت دانه ای بر اساس کمیت و کیفیت بقایای برداشت شده و پارامترهای عملکردی ماشین

در کشور ما کشاورزان بعد از برداشت ذرت دانه ای معمولا با مشکل بقایای آن روبرو می باشند. این بقایا بصورت سوزاندن، چرا دادن و خارج کردن از مزرعه تا حدودی کنترل می شوند. در خصوص برداشت و جمع آوری بقایا به منظور تغذیه دام تحقیق چندانی صورت نگرفته است. همچنین وجود بقایای بجامانده بعد از عملیات خاک ورزی، مشکلات عدیده ای را برای کاشت محصول بعدی به دنبال دارد. معمولا تناوب ذرت- گندم در زراعت کشور متداول بوده که با وجود بقایای موجود در سطح خاک امکان کشت محصول بعدی با خطی کار را با مشکل مواجه می سازد. بنابراین مقدار زیادی بذر مصرف می گردد تا کاشت محصول با ماشین سانتریفوژ انجام شود. تحقیق حاضر با هدف انتخاب روش مناسب برداشت مکانیزه و باقی گذاشتن پوشش کافی در سطح خاک به منظور حفظ ماده آلی خاک در عملیات خاک ورزی و تعیین ارزش غذایی بقایای ذرت دانه ای برای تغذیه دام انجام گرفت. برای این منظور 3 تیمار ماشینی(موور، ساقه خرد کن و ساقه کن) در قالب طرح آزمایشی کاملا تصادفی با 5 تکرار اجرا شد. پارامترهای عملکردی ماشین ها (سرعت پیشروی، ظرفیت مزرعه ای، عرض کار مفید و ...)، مقدار و عملکرد بقایای برداشت شده در واحد سطح اندازه گیری شد. سپس نمونه ها به آزمایشگاه منتقل و پس از خشک کردن، میزان ماده خشک و ترکیب شیمیایی آنها شامل پروتیین خام، خاکستر، ‭ADF‬، ‭NDF‬، لیگنین، قابلیت هضم به روش آزمایشگاهی انجام شد. نمونه ها از نظر قسمتهای مختلف گیاه تجزیه فیزیکی شده و میزان رطوبت قسمت های مختلف (ساقه، برگ و گل آذین) اندازه گیری شد. نتایج تجزیه مرکب دو سال نشان داد که اثر اصلی سال و تیمار آزمایشی، و اثر متقابل سال در تیمار آزمایشی(سیستم های برداشت) در سطح %1 معنی دار بود. ماشین های ساقه کن(‮‭6994/2‬ کیلوگرم بر هکتار) و موور (‮‭6426/2‬ کیلوگرم بر هکتار) به ترتیب بیشترین میزان برداشت کلی بقایا را به خود اختصاص داد و در رتبه اول معنی داری قرار گرفت و ساقه خردکن (‮‭2362/4‬ کیلوگرم بر هکتار) در رتبه بعدی قرار داشت. همچنین بیشترین ساقه ها توسط ماشین ساقه کن برداشت شد و به ترتیب ماشین های موور و ساقه خردکن در مراتب بعدی قرار گرفتند. و نهایتا بالاترین ظرفیت مزرعه ای برای ماشین ساقه کن (‮‭0/86‬ هکتار برساعت) بوده و موور و ساقه خرد کن (‮‭0/54‬و‮‭0/43‬ هکتار بر ساعت) در مراتب بعدی بودند. نتایج تجزیه مرکب برای عملکرد میزان پروتیین خام بقایای برداشت شده توسط ماشین های ساقه کن، موور و ساقه خرد کن به ترتیب 5/،‮‭311/4 359‬ و ‮‭141/4‬ کیلوگرم بر هکتار(بر اساس ماده خشک) بوده که این میزان برای ماشین ساقه خردکن در مقایسه با دیگر ماشین ها معنی دار بوده است(1‭%> P). ‬همچنین نتایج نشان داد که میزان انرژی قابل متابولیسم بقایای برداشت شده توسط ماشین های ساقه کن، موور و ساقه خردکن به ترتیب، 7/،‮‭16841/7 18996‬ و ‮‭9569/6‬ مگاکالری بر هکتار(بر اساس ماده خشک) بوده که تفاوت معنی داری بین ماشین ساقه کن و سایر ماشین ها وجود داشت(1‭%> P). ‬نتایج تجزیه مرکب برای عملکرد مواد مغذی بر اساس تفکیک بوتانیکی بقایای ذرت دانه ای نشان داد که به طور معنی داری عملکرد ماده خشک و سایر مواد مغذی در برگ بیشتر از ساقه و ساقه بیشتر از گل آذین بوده است. بنابراین، ماشین ساقهصکن عملکرد بهتری نسبت به سایر ماشین های برداشت داشته است. واژه های کلیدی: برداشت، ذرت دانه ای، بقایای محصول، جمع آوری، تغذیه دام، ارزش غذایی.