بررسی علل حذف گاو شیری در گاوداری های صنعتی استان تهران

طبق آخرین اطلاعات موجود در کشور تعداد ‮‭7816‬ واحد گاوداری صنعتی شیری با مجموع ‮‭847500‬ راس گاو و گوساله اصیل به فعالیت تولیدی مشغول میباشند. میزان حذف زیاد در مزارع گاو شیری ضمن ایجاب هزینه سنگین برای تامین تلیسه جایگزین، با توسعه گله در تقابل میباشد . همه متخصصین و صاحب نظران در زمینه گاو شیری اذعان دارند که طول عمر اقتصادی گاو شیری در کشور ما پایین است. طرح حاضربه منظور مطالعه میزان وعلل حذف گاو شیری و بررسی دلایل حذف آنها در گاوداریهای صنعتی بالای صد راس در استان تهران اجرا گردیده است. کلیت تحقیق از نوع بررسی بود. در این پژوهش اطلاعات مربوط به ‮‭354‬ واحد گاوداری صنعتی شیری تحت پوشش مرکز اصلاح نژاد دام کشور در استان تهران مربوط به سال ‮‭1388‬ اخذ و مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا اطلاعات واحدهای غیر فعال و نیز واحدهای زیر ‮‭100‬ راس حذف شدند. سپس واحدهای باقی مانده که تعداد ‮‭199‬ واحد بود، بر اساس جمعیت گله به ترتیب صعودی مرتب شدند. واحد ها به دسته های ظرفیتی مختلف (‮‭100‬تا‮‭300 -299‬تا‮‭500-499‬تا‮‭999‬ و بیشتر از ‮‭1000‬ راس) با توجه به فراوانی آنها در هر طبقه ظرفیتی تقسیم شدند. سپس بر اساس روش انتساب متناسب و بصورت تصادفی %‮‭25‬ از واحدهای موجود در هر طبقه، جهت تجزیه و تحلیل آماری انتخاب گردیدند. در نهایت اطلاعات مربوط به ‮‭41‬ واحد نمونه، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد از تعداد ‮‭2523‬ راس گاو شیری حذف شده در سال ‮‭1388‬در این واحدها، بیشترین فراوانی برای علت حذف مربوط به سقط مکرر و عدم باروری با 4/%‮‭29‬ است. علتهای مهم بعدی، غیر اقتصادی بودن با %‮‭18‬ و بیماریهای عفونی با 2/%‮‭15‬ رتبه های دوم و سوم را به خود اختصاص داده اند. سایر علل به ترتیب فراوانی عبارتند از: اختلالات متابولیکی(8/%9)، ورم پستان(3/%7)، مازاد بودن(3/%5)، صدمات فیزیکی(1/%5)، پیری(6/%3)، نقایص ژنتیکی(5/%3)، نیازمالی(1/%2) و بالاخره سخت زایی (8/%0). تاثیر ظرفیت بر علل حذف بسیار معنی دار است(‮‭0/001‬‭> p). ‬همچنین میزان حذف اختیاری در دسته های ظرفیتی یک تا سه بیشتر از میزان مورد انتظار تحقق یافته است. این موضوع نشاندهنده مدیریت بهتر و موفق تر در این دستجات ظرفیتی می باشد. متقابلا در دسته چهارم ظرفیتی میزان حذف اختیاری ‮‭50‬ درصد کمتر از میزان مورد انتظار بوده است. به این معنی که دامدار به علت فراوانی حذف اجباری در گله قدرت انتخاب و حذف دامها را از دست داده و دامها به علل مختلفی که خارج از اراده دامدار می باشد، گله را ترک کرده اند. در بررسی حذف گاوها به تفکیک فصول سال ملاحظه شد حذف به علت شیوع بیماری ورم پستان در فصول بهار و تابستان بیشتر از حد انتظار و در فصول پاییز و زمستان این مقدار کمتر از حد انتظار است. واژه نامه: گاوشیری، حذف اختیاری، حذف اجباری، ظرفیت، فصل، سن، استان تهران