انتقال ژن چالکون سنتاز ‭(chs) ‬به ریشه های مویین گیاه خار مریم ‭(Silybum marianum)‬

خارمریم ‭( Silybum marianum) ‬گیاهی دارویی و دوساله بومی خاورمیانه و مدیترانه می باشد. ماده موثره مهم این گیاه دارویی نوعی فلاونویید بنام سیلیصمارین می باشد که از داروهای گیاهی قدیمی و مشهور است. تاثیر این داروی گیاهی بر روی انواع بیماری های کبدی، هپاتیت نوع بی و انواع سرطان ها ثابت شده است. آنزیم چالکون سینتاز، آنزیم کلیدی و آلوستریک در چرخه بیوسنتز سیلیصمارین در قسمت های مختلف گیاه از جمله در ریشهصهای مویین و بذر آن می باشد. ریشهصهای مویین با رشد سریع و ثبات ژنتیکی بالا و همچنین قابلیت کشت آسان و ارزان، میصتوانند منبع خوبی برای تولید انواع متابولیتصهای ثانویه باشند. در این تحقیق سعی شد که با استخراج ژن کد کننده آنزیم چالکون سینتاز ‭(chsA) ‬از گلبرگ های اطلسی ‭(Petunia hybrida) ‬و ساخت ‭cDNA ‬آن و ساخت سازه ناقل و بیانی، اقدام به وارد کردن این ژن به ریز نمونهصهای خارمریم (رقم مجار) با استفاده از آگروباکتریوم رایزوژنز ‭(Agrobacterium rhizogenes) ‬سویه ،‮‭9402‬ گردید. هدف از این کار بررسی احتمال ورود و بیان این ژن در ریشهصهای مویین تلقیح شده با آگروباکتریوم و احتمال افزایش تولید سیلیمارین در ریشهصهای مویین تراریخته بود. آنالیزهای مولکولی ریشه های مویین با استفاده از روشهایی مانند ‭PCR ‬و ‭RT-PCR ‬حاکی از انتقال ژن خارجی ‭chs ‬و همچنین بیان ژن در سطح ‭mRNA ‬در آنها بود. آنالیز سادرن حضور دو نسخه از ژن ‭chs ‬خارجی را در ریشه های مویین تراریخت اثبات کرد. همچنین بررسی ریشه های تراریخته با آنالیز ‭HPLC ‬نشان داد که ورود این ژن به درون ریشه های مویین همزمان باعث افزایش بسیار بالایی در تولید و تجمع سیلیصمارین کل و ترکیب مهم دارویی دیگری بنام سیلیصبین شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که فرابیان ژن خارجی ‭chs ‬قادر به افزایش میزان تولید سیلیمارین و سایر ترکیبالت فلاونولیگنانی در ریشه های مویین را دارد. بنابراین راهکار جدیدی برای افزایش تولید سیلیمارین ارایه می نماید. کلمات کلیدی: آگروباکتریوم رایزوژنز، خارمریم، چالکون سینتاز، سیلیصمارین، فلاونولیگنانها ، ‭chsA‬، ‭HPLC