بررسی فرصت های اقتصادی گاوداری های خرده پا در استان چهارمحال و بختیاری

در این مطالعه به منظور برآورد فرصت های اقتصادی هر راس گاو در گاوداری های کوچک از تعداد ‮‭495‬ واحد گاوداری در ‮‭52‬ روستای شهرستان های مختلف استان چهار محال و بختیاری شامل ‮‭1321‬ راس گاو مولد و ‮‭2811‬ راس کل گله طی زمستان ‮‭1388‬ تا تابستان ‮‭1389‬ استفاده شد. نحوه جمع آوری داده ها به صورت پرسش نامه ای و استفاده از اطلاعات یک سال گذشته گاودار، رکوردهای یاداشت شده، رکوردگیری مستقیم و مصاحبه با گاودار بود. با استفاده از منابع درآمد و هزینه برای هر گله تعداد 5 شاخص اقتصادی و 5 شاخص مدیریتی محاسبه شد. فرصت اقتصادی، مقدار درآمد اضافی است که اگر گاوداران بتوانند شاخص های بهره وری مختلف را تا حد اهداف قابل دسترس ارتقا بدهند، عاید آن ها خواهد شد. میانگین کل شاخص های اقتصادی به صورت ‮‭6/99‬ درصد برای متوسط تلفات گوساله، ‮‭30/07‬ ماه برای متوسط سن در اولین گوساله زایی، ‮‭15/77‬ ماه برای متوسط فاصله گوساله زایی، ‮‭335/93‬ روز برای متوسط طول دوره شیردهی و ‮‭13/30‬ کیلوگرم برای متوسط تولید شیر روزانه هر راس گاو و اهداف قابل دسترس به ترتیب ‮‭3/85‬ درصد، ‮‭29‬ ماه، ‮‭15‬ ماه، ‮‭376‬ روز و ‮‭18‬ کیلوگرم بودند. همچنین میانگین شاخص های مدیریتی نیز به صورت ‮‭62/75‬ درصد برای شیر فروخته شده از تولید شده، ‮‭84/83‬ درصد برای گاوهای شیرده از کل گاوها، ‮‭42/46‬ درصد برای گاوهای شیرده از کل گله، ‮‭75/76‬ درصد برای نسبت هزینه غذا به درآمد شیر و ‮‭393‬ هزار ریال برای هزینه بهداشتی هر راس گاو در سال برآورد شدند. مجموع فرصت های اقتصادی برآورد شده معادل ‮‭10523‬ هزار ریال به ازای هر راس گاو در سال به ترتیب اولویت شامل ‮‭5769‬ هزار ریال (‮‭57/22‬ درصد از کل) برای متوسط شیر تولیدی روزانه هر راس گاو، ‮‭1630‬ هزار ریال (‮‭23/06‬ درصد از کل) برای متوسط طول دوره شیردهی، ‮‭1586‬ هزار ریال (‮‭12/68‬ درصد از کل) برای متوسط سن در اولین گوساله زایی، ‮‭180‬ هزار ریال (‮‭1/58‬ درصد از کل) برای متوسط تلفات گوساله و ‮‭169‬ هزار ریال (‮‭5/46‬ درصد از کل) برای متوسط فاصله گوساله زایی بودند. همچنین مجموع فرصت های اقتصادی برآورد شده در هر گله معادل ‮‭21103‬ هزار ریال در سال به ترتیب شامل ‮‭14226‬ هزار ریال (‮‭57/94‬ درصد از کل)، ‮‭4993‬ هزار ریال (‮‭26/07‬ درصد از کل)، ‮‭788‬ هزار ریال (‮‭4/00‬ درصد از کل)، ‮‭701‬ هزار ریال (‮‭3/00‬ درصد از کل) و ‮‭394‬ هزار ریال (‮‭8/98‬ درصد از کل) بودند. تنوع قابل ملاحظه ای برای فرصت های اقتصادی پنج گانه و شاخص های مدیریتی در مناطق مختلف استان، فصول مختلف و همچنین نژادهای متفاوت وجود داشت. بنابراین، به ترتیب اولویت افزایش متوسط تولید شیر روزانه هر راس گاو و طول دوره شیردهی و همچنین کاهش متوسط سن در اولین گوساله زایی، تلفات گوساله و فاصله گوساله زایی در افزایش سودآوری و بهره وری موثر هستند. واژه های کلیدی: شاخص اقتصادی و مدیریتی، فرصت اقتصادی، گاوداری های خرده پا، استان چهارمحال و بختیاری