تعیین ارزش غذایی بقایای مزرعه زعفران

برگ خشک زعفران به همراه علف های هرز در اواخر فروردین ماه تا اواسط اردیبهشت ماه (بسته به آب و هوای منطقه) برداشت شده و بعد از خشک نمودن در هوای آزاد به انبارعلوفه حمل شده تا در فصول پاییز و زمستان به مصرف دام برسد. در فصل جمع آوری میزان بقایای مورد نیاز برای انجام طرح از شهرستانهایی که بیشترین سطح زیر کشت را دارند جمع آوری و به صورت هوا خشک به انبار منتقل گردید. جهت تعیین قابلیت هضم علوفه جمع آوری شده، تعداد ‮‭16‬ راس گوسفند بلوچی هم سن و با میانگین وزن ‮‭41 3‬ کیلوگرم انتخاب و به قفسهای متابولیکی منتقل شدند. سپس بقایای جمع آوری شده طی 3 مرحله تطابقپذیری، مقدماتی و اصلی (جمع آوری) به آنها خورانده شد. با توجه به اینکه امکان تغذیه دامها به تنهایی با بقایای مزرعه زعفران میسر نبود لذا از یونجه بعنوان خوراک پایه استفاده گردید. تیمارهای مورد آزمایش شامل سطوح مختلف جایگزینی %‮‭100‬ بقایای مزارع زعفران، %‮‭66‬ بقایای مزرعه زعفران و‮‭34‬ % یونجه، %‮‭34‬ بقایای مزرعه زعفران و %‮‭66‬ یونجه و %‮‭100‬ یونجه بود. میزان مصرف اختیاری برای نمونه شهرستان فردوس ،‮‭681‬ شهرستان گناباد ‮‭773‬ و شهرستان تربت حیدریه ‮‭647‬ و با میانگین ‮‭700‬ گرم در روز بدست آمد. میزان قابلیت هضم ماده خشک برای شهرستان فردوس ،‮‭764‬ شهرستان گناباد ،‮‭554‬ تربت حیدریه ‮‭631‬ گرم در کیلوگرم بدست آمد. میانگین قابلیت هضم ماده خشک ‮‭649‬ گرم در کیلوگرم بدست آمد. میزان قابلیت هضم ماده آلی برای شهرستان فردوس ،‮‭797‬ شهرستان گناباد ‮‭574‬ و تربت حیدریه ‮‭644‬ و با میانگین ‮‭671‬ گرم در کیلوگرم بدست آمد و بیشترین مقدار قابلیت هضم ماده خشک مربوط به شهرستان فردوس بود که تفاوت معنیداری با سایر شهرستانها داشت (‮‭0/05‬‭P<). ‬میزان قابلیت هضم پروتیین خام برای شهرستان فردوس ،‮‭482‬ شهرستان گناباد ،‮‭406‬ تربت حیدریه ‮‭601‬ گرم در کیلوگرم بود که تفاوت معنیداری (‮‭0/05‬‭P<) ‬با دیگر شهرستانها داشت. علت اختلاف بین مقادیر قابلیت هضم و مصرف اختیاری احتمالا به دلیل تفاوت در شرایط اقلیمی، حاصلخیزی خاک، تعداد دفعات آبیاری، سن مزرعه و وجود نسبت متفاوتی از علوفه هرز در مزارع زعفران شهرستانهای مختلف میباشد. نتایج نشان داد که بهترین سطح جایگزینی، استفاده از ‮‭34‬ درصد بقایای علوفه زعفران به جای یونجه در جیره گوسفندان بلوچی میباشد. کلمات کلیدی: بقایای مزارع زعفران، قابلیت هضم، مصرف اختیاری، گوسفند بلوچی