مطالعه صفات مهم و گزینش توده های زغال اخته های ایران جهت شناسایی و معرفی ژنوتیپ های برتر

در برخی از مناطق ایران زغال اخته یک گونه بومی و خودرو محسوب گشته که از ارتفاع‮‭1000‬ تا ‮‭1400‬ متر از سطح دریا پراکنده شده است. این گونه نه تنها مقاومت خوبی به عوامل زنده وغیر زنده خصوصا آفات نباتی دارد بلکه توانایی بالایی در زنده ماندن و رشد در شرایط نامطلوب را داشته و تا ‮‭40‬- درجه سانتیگراد را تحمل و تا ‮‭300‬ سال نیز عمر می کند. زمان گلدهی در بهار بسیار زود بوده و میزان گرده ای آن بسیار زیاد است. این گونه پتانسیل قابل توجهی برای تک کشتی دارد. این تحقیق به منظور شناسایی و معرفی ژنوتیپ های برتر زغال اخته از میان توده های بومی در مناطق زغال اخته کاری ایران اجرا گردید. در این تحقیق قابلیت و پتانسیل کشت زغال اخته در ‮‭700‬ هکتار در منطقه الموت، ‮‭300‬ هکتار در منطقه یوز باشچای و ‮‭250‬ هکتار از جنگلهای منطقه ارسباران استان آذربایجان شرقی مورد ارزیابی قرار گرفت و تعداد ‮‭64‬ ژنوتیپ از درختانی که دارای خصوصیات برجسته از نظر اندازه و وزن میوه و میزان محصول و خصوصیات رویشی درخت باشد انتخاب و ارزیابی شدند. ژنوتیپ های مورد مطالعه بترتیب دارای وزن میوه بین ‮‭1/76‬ تا ‮‭4/30‬گرم، طول میوه بین ‮‭9/8‬ تا ‮‭33/5‬ میلیمتر، قطر میوه بین ‮‭7/3‬ تا ‮‭23/0‬ میلیمتر ، میزان قند کل یا مواد جامد محلول ‮‭13/37‬ تا ‮‭25/87‬ درصد و اسید یته بین ‮‭2/0‬ تا ‮‭3/16‬ در آب میوه بودند. در این بررسی ژنوتیپ های ‭KKP‬2، ‭KK‬7 و ‭SOS‬2 از منطقه الموت، ژنوتیپ های ‭ YORK‬3 ، ‭ YOHK‬1 و ‭ YOHK‬4 از منطقه یوزباشچای و ژنوتیپ ‮‭12‬‭-Kal ‬از منطقه جنگلهای ارسباران استان آذربایجان شرقی برای برنامه اصلاح ژرم پلاسم بعنوان ژنوتیپ های امید بخش انتخاب شدند. واژه های کلیدی: زغال اخته، تنوع ژنتیکی، انتخاب توده، ژنوتیپ برتر، ایران.