بررسی اثرات تلقیح قارچ میکوریز آربسکولار بر رشد و برخی پارامترهای فیزیولوژیکی پایه های مرکبات تحت شرایط تنش خشکی

همزیستی قارچصهای میکوریزی با گیاهان می تواند علاوه بر تاثیر بر رشد، گیاه میزبان را در مواجهه با تنش های محیطی نظیر خشکی کمک نمایند. بدین منظور یک آزمایش گلخانهصای به مدت ‮‭170‬ روز و در قالب طرح کاملا تصادفی به صورت فاک توریل، با چهار تکرار، در ایستگاه تحقیقاتی بختاجرد داراب در سال ‮‭1388-89‬ انجام گردید. مشاهدات آزمایش عب ارت از ارزیابی اثرات تلقی ح ریشهصهای دو پایه مرک بات جنوب ک شور ‭(R‬1‭=Citrus aurantifolia ‬وR2‭=Citrus volkameriana) ‬با دو گ ونه قارچ می کوریز آربسکولار ‭(Mm=Glomus mosseae ‬و ‭Mi=Glomus intraradices) ‬همراه با یک تیمار شاهد ‭(M‬0) و تحت سه سطح مختلف تنش خشکی (بدون تنش D0= ، تنش ملایم D1= و تنش شدید D2=)، بر میزان کلنیصسازی ریشه، ویژگی های رشد گیاه (وزن خشک برگ، اندامصهای هوایی و ریشهصها، ارتفاع گیاه، قطر طوقه، تعداد برگ در هر گیاه، نسبت وزن خشک اندام هوایی به ریشه)، وابستگی میکوریزایی، غلظت برخی عناصر غذایی برگ (فسفر، پتاسیم، کلسیم، آهن، روی، منگنز و مس) ، مقدار نسبی آب برگ و مقدار پرولین برگ بود. نتایج نشان داد اعمال تنش خشکی درصد کلنیصسازی ریشه، مولفهصهای رشد مورد مطالعه، غلظت فسفر و پتاسیم برگ، مقدار نسبی آب برگ، را در هر دو پایه کاهش ولی غلظت عناصر کلسیم، روی، مس و منگنز و میزان پرولین در برگ گیاه را افزایش داد. تلقیح ریشه گیاه با هر دو گونه قارچ میکوریزا نسبت به عدم تلقیح بر اغلب ویژگی های اندازهصگیری شده در برگ تاثیر مثبت و معنی داری داشت (‮‭01.0‬‭> P) ‬و بطور معکوسی میزان پرولین در برگ را تحت تاثیر قرار داد. میانگین وابستگی میکوریزایی پایه ولکامریانا (2/%‮‭166‬) در مقایسه با اورانتیفولیا (7/%‮‭125‬) بیشتر بود. با افزایش تنش خشکی وابستگی میکوریزایی روی هر دو پایه افزایش یافت. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که همزیستی ریشه مرکبات با قارچصهای میکوریز آربسکولار مقاومت به خشکی را در مرکبات مورد مطالعه از طریق جبران اثرات سو تنش خشکی بر رشد گیاه اصلاح نمود. واژه های کلیدی: قارچ میکوریزا، پایهصهای مرکبات، تنش خشکی، فسفر، مولفهصهای رشد رویشی