تعیین ارزش غذایی زیرجین کارخانجات پنبه پاک کنی

در کارخانجات پنبه پاک کنی دو نوع ضایعات به نام های زیرجین ریز و درشت تولید می گردد. زیرجین ریز از ساقه، برگ، پوست، دانه های نارس گیاه پنبه و مقداری شن تشکیل شده است در صورتی که زیرجین درشت از مواد فیبری و دانه های نارس تشکیل شده که در طی فرایند پنبه پاک کنی تولید می شود. ابتدا در طی سه نوبت به فاصله هر دو هفته از یک کارخانه پنبه پاک کنی نمونه برداری از ضایعات انجام گرفت، سپس ترکیبات شیمیایی آن ها شامل ماده خشک، خاکستر خام، پروتیین خام، چربی خام، الیاف خام، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی طبق روش های ‭AOAC‬، تعیین و به منظور تعیین ارزش غذایی آن ها، از روش تولید گاز استفاده گردید. ‮‭200‬ میلی گرم از زیرجین های تهیه شده، با مایع شکمبه که از سه راس گوسفند بلوچی فیستوله شده (به وزن ‮‭49/5 2/5‬) تهیه شده بود در داخل سرنگ های شیشه ای ‮‭100‬ میلی لیتری کشت داده شد و تولید گاز در زمان های ،2 ،4 ،6 ،8 ،‮‭12‬ ،‮‭24‬ ،‮‭48 36‬ ، ،‮‭96 72‬ و ‮‭120‬ ساعت ثبت گردید. نتایج تعیین ترکیبات شیمیایی نشان داد که به غیر از مقدار چربی خام، از نظر سایر مواد مغذی بین دو نوع ضایعات، اختلاف معنی داری وجود داشت (‮‭0/05‬‭P<). ‬نتایج آزمایش تولید گاز نشان داد که از نظر میزان بخش ‭b (‬حجم گاز تولیدی)، ‭c (‬ثابت نرخ تولید گاز ) و ماده آلی قابل هضم نیز تفاوت معنی داری بین دو نوع ضایعات وجود داشت. نتایج این آزمایش نشان داد که ضایعات زیرجین کارخانجات پنبه پاک کنی از نظر ارزش غذایی شبیه علوفه با کیفیت پایین بوده و پتانسیل لازم برای استفاده در تغذیه دام را دارا می باشند. واژگان کلیدی: زیرجین ریز، زیرجین درشت، تولید گاز، تخم پنبه