مقایسه تاثیر محلول نانو ذرات نقره برای حذف ویروس های سیب زمینی تحت شرایط کشت بافت

یکی از دلایل پایین بودن میانگین عملکرد سیب زمینی در کشورمان استفاده محدود از بذر سالم و گواهی شده می باشد. این امر ناشی از عدم آگاهی کشاورزان از فواید استفاده از بذر سالم، فقدان یک سیستم جامع تولید بذر سالم سیب زمینی، نهایتا عدم ثبات قیمت در بازار سیب زمینی و کمبود قدرت خرید سیب زمینی بذری توسط زارعین در کشور است. از آنجایی که بیشتر عوامل بیماریزای قارچی و باکتریایی معمولا علایم خاصی روی غده ها داشته و قبل از کاشت توسط کشاورزان حذف می شوند، اما به دلیل عدم بروز علایم مشخص ویروسها در غده های سیب زمینی و کاشت آن در مزارع، بروز خسارت و افت عملکرد محصول اجتناب ناپذیر می نماید. جلوگیری از آلودگی گیاهان سیب زمینی و حذف ویروسهای متداول از گیاهچه برای تولید و استفاده از غده بذری سالم هدف گواهی بذر سیب زمینی محسوب میشود. بنابراین، هدف این آزمایش شامل تعیین کارایی تاثیر محلول نانو ذرات نقره برای حذف برخی از ویروس های متداول سیب زمینی در کشور از ارقام میزبان می باشند. ارقام سیب زمینی اگریا، سفرون و آلمرا بعلت زیادی وسعت کشت آنها در مناطق مختلف کشور برای انجام آزمایش انتخاب و غده هایی از مزارع آلوده به ویروسها از استانهای مختلف سیب زمینی کار کشور جمع آوری شدند. غده های این ارقام بعد از تشکیل جوانه های نوری در آنها داخل گلدانها کشت شدند. بعد از رشد اندام هوایی ارقام سیب زمینی، قطعاتی از اندام هوایی گیاهان جدا شده و بطور سطحی ضدعفونی و به محیط کشت استریل ‭MS ‬منتقل شدند. روش مورد استفاده برای حذف ویروس های سیب زمینی در این آزمایش شامل افزودن محلول نانو ذرات نقره در هفت غلظت ،‮‭25‬ ،‮‭100‬ ،‮‭200‬ ،‮‭300‬ ،‮‭500 400‬ و ‮‭600‬ ‭ppm ‬بهمراه شاهد بدون محلول نانو ذرات نقره به محیط کشت ‭MS ‬بمدت ‮‭30‬ روز و کشت قطعات ساقه تحت شرایط کشت بافت بود. در این روش بندهای انتهایی ساقه ها به طول 2 تا 5 میلیمتر کشت شدند. تجزیه و تحلیل داده ها در قالب آزمون‭-T ‬حداقل در ‮‭15‬ تکرار برای سه رقم اگریا، سفرون و آلمرا با استفاده از دستور ‭ttest ‬از نرم افزار ‭SAS ‬انجام شد. میانگین های تاثیر تیمارها و عکس العمل ارقام به تیمار با شاهد مربوطه در سطح احتمال خطا %5 مقایسه شدند. بطور کلی، اضافه کردن غلظت های مختلف محلولهای نانو ذرات نقره به محیط کشت بافت ارقام سیب زمینی آلمرا، سفرون و اگریا موجب کاهش میزان جذب نوری (کاهش ‭OD ‬ویروس) عصاره برگهای جوان گیاهچه در آزمون الیزا شد. انتظار می رود که با تکرار بازکشت قطعات جوان گیاهچه های فوق و اعمال موثرترین تیمارها نهایتا تولید ارقام عاری از ویروس تجاری حاصل بشود. غلظت موثرترین تیمار برای کاهش ‭OD ‬ویروس بسته به نوع رقم متفاوت بود. شدت آلودگی ارقام آلمرا و سفرون به ویروس ‭PVY ‬به ترتیب با اعمال تیمار ‮‭400‬ و ‮‭77 200 , ppm % ‬و %‮‭84‬ نسبت به شاهد کاهش یافتند. در رقم اگریا با اعمال تیمار ‮‭300‬ %‮‭56‬ ‭ppm ‬آلودگی به ویروس ‭PLRV ‬کاهش یافت. صفات فنوتیپی مانند طول ساقه ها، طول ریشه ها تحت تاثیر رشد در محیط کشت حاوی محلول نانو ذرات نقره نسبت به شاهد کاهش پیدا کرد، که نشانگر کاهش رشدساقه ها و سیستم ریشه زایی تحت تاثیر این تیمار محسوب می شود. سطح برگهای جوان گیاهچه های ارقام مختلف تیمار شده با محلول نانو ذرات نقره بطور معنی دار بیشتر از سطح برگهای گیاهچه های شاهد بود. میزان کاهش ‭OD ‬ویروس تحت تاثیر تیمارهای مختلف متناسب با افزایش غلظت تیمار نانو ذرات نقره نبوده است. بعلاوه، با وجود استفاده از حجم قابل توجهی از نمونه ها، ‭OD ‬ویروس گیاهچه های مورد استفاده عملا یکسان نبود. بنابراین، عکس العمل متفاوت نمونه های گیاهی به غلظت های تیمار ممکن است بخشی به تنوع غلظت ابتدایی ویروس مربوط باشد. این مشکل را می توان به تنوع ترکیبات سلولی بافت های گیاهی در نمونه گیری نسبت داد، که بازتابی از تنوع ‭somacolonal ‬می باشد.