تعیین تیپ گیاهی، جذابیت و دوره گلدهی گیاهان مورد استفاده زنبور عسل در حوزه آبخیز کلیبرچای

حوزه آبخیز کلیبر چای با وسعت ‮‭169745‬ هکتار و تراکم و تنوع گیاهی زیاد، یکی از مناطق مستعد زنبورداری استان آذربایجان شرقی بوده و همه ساله پذیرای تعداد زیادی از کلنی های زنبور عسل می باشد. هدف از انجام این طرح بررسی تیپ، میزان جذابیت، تاریخ گلدهی و نقشه پوشش گیاهان مورد استفاده زنبور عسل در این حوزه بود. در طی سه سال بررسی در منطقه، فعالیت زنبور عسل بر روی تعداد ‮‭329‬ گونه گیاهی مشاهده گردید. این گیاهان مربوط به ‮‭50‬ تیره و ‮‭185‬ سرده بودند. از بین گیاهان شناخته شده، تعداد ‮‭58‬ گونه (3/%‮‭19‬ گونه ها) از تیره مرکبان ‭(Compositae)‬، تعداد ‮‭39‬ گونه(%‮‭13‬ گونه ها) از تیره نعناییان ‭(Labiatae)‬، تعداد ‮‭38‬ گونه(7/%‮‭12‬ گونه ها) از تیره بقولات ‭(Leguminosae) ‬و بقیه متعلق به سایر تیره ها بودند. تجزیه کلاستر با استفاده از نرم افزار ‭SPSS ‬بر اساس فاصله گیاه از زنبورستان و تعداد زنبور ملاقات کننده هر گونه گیاهی نشان داد که گونه های گیاهی مورد استفاده زنبور عسل به 4 گروه دارای جذابیت عالی (‮‭139‬ گونه)، خوب (‮‭98‬ گونه)، متوسط (‮‭23‬ گونه) و کم (‮‭64‬ گونه) قابل تقسیم هستند. هم چنین در این بررسی تعداد ‮‭85‬ نمونه گرده با استفاده از تله های گرده گیر نصب شده در ‮‭17‬ ایستگاه جمع آوری گردید. این گرده ها با استفاده از روش آرتمن و با مقایسه با گرده حاصل از نمونه های گیاهی شناسایی، وزن کشی و درصد آن در نمونه به دست آمد. گرده هایی که دارای بیشترین وزن بودند گرده های غالب و رتبه های بعدی براساس درصد وزن آنها در نمونه داده می شد. دوره گلدهی گیاهان مورد استفاده زنبور عسل طی سه سال یادداشت و بصورت جدول ارایه گردید. نقشه پوشش گیاهان بر اساس تیپ و گونه های همراه ارایه گردید. با توجه به شرایط خاص توپوگرافی منطقه می توان گفت فصل کوچ از مناطق دیگر استان به منطقه از اسفند ماه می تواند شروع و تا اوایل تیر در کناره های ارس و از اوایل تیر به ارتفاعات تا اوایل مهر ماه و باز گشت به کناره ارس از مهر ماه صورت گرفته و تا آذر ماه ادامه یابد